18-24 KASIM DÜNYA ANTİBİYOTİK FARKINDALIK HAFTASI
ANTİBİYOTİK DİRENCİ NEDİR?
ANTİBİYOTİK KULLANIMININ YAN TESİRLERİ VAR MI?
Bakterilerle uğraş konusunda aktif bir hissesi olan antibiyotikleri yanlışsız kullandığımızda yarar göreceğimiz aşikar. Pekala gerçek kullanım derken nelerden bahsediyoruz? “Fazla antibiyotik kullanımının birtakım potansiyel ziyanları ortasında birinci sırada antibiyotik direnci gelmektedir. Bunun yanı sıra bedenimizdeki faydalı bakterilere yok ederek bağırsak florasını bozabilir, dirençli bakterilerin yerleşmesine neden olabilir.” diyen Liv Hospital Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Gülgün Dilek Arman antibiyotik direncine dikkat çekilmesi gerektiğini ve bu bahiste toplumun bilinçlenmesini sağlamayı amaçlayan farkındalık haftalarının değerinin altını çizerek antibiyotik kullanma konusunda merak edilenleri yanıtladı.
Antibiyotik nedir?
Antibiyotikler, bakterileri öldüren yahut çoğalmalarını engelleyen ilaçlardır. Beşerler ve hayvanlar üzerinde bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde kullanılırlar.
Doğru antibiyotik kullanımı nasıl olmalıdır?
Antibiyotiklerin hakikat kullanımı kendimiz, insanlık ve tabiat için değerlidir. Bunun için dikkat edilmesi gereken noktalar şöyle özetlenebilir.
- Reçeteye ile kullanın: Antibiyotikleri yalnızca hekiminizin reçetesi doğrultusunda kullanın. Kendi başınıza yahut öteki şahısların önerdiği antibiyotikleri kullanmaktan kaçının.
- Doz aksatmayın: Antibiyotik dozlarını nizamlı aralıklarla ve tam olarak hekiminizin önerdiği doz ve aralıklarla alın. Atlanan dozlar tedavinin aksamasına, güzelleşmenin gecikmesine neden olabilir. Önerilenden düşük dozlar ise bakterilerde direnç gelişmesine neden olabilir.
- Tedavi mühletine uyun: Güzelleştiğinizi düşünseniz bile hekiminizin belirttiği müddet boyunca antibiyotiği kullanmaya devam edin. İlaçları vaktinden evvel bırakmak enfeksiyonun büsbütün tedavi edilmediği manasına gelebilir.
- Diğer ilaçlarla etkileşim: Başka bir ilaç alıyorsanız yahut gebe iseniz, hekiminize müracaattan antibiyotik kullanmaktan kaçının.
- Tedavi sırasında alkol almayın: Antibiyotikleri alkolle birlikte kullanmaktan kaçının, zira bu ilaçların tesirini azaltabilir yahut yan tesirlere neden olabilir. Her antibiyotiğin alkolle etkileşimi farklı olacağından gerektiğinde hekiminize danışın.
Antibiyotik direnci nedir?
Antibiyotik direnci, bakterilerin antibiyotiklerden etkilenmemesi yani direnç geliştirmesi durumunu tabir eder. Birtakım bakteriler birtakım antibiyotiklere doğal olarak dirençliyken, temel olarak sonradan gelişen direncin tabiridir. Bu, antibiyotiklerin olağanda tesirli olduğu bakterilere karşı tedavinin zorlaşmasına yahut etkisiz hale gelmesine neden olur. Gerek tıpta ve gerekse hayvancılıkta gerçek olmayan antibiyotik kullanımı antibiyotik direncinin en kıymetli nedenidir.
Gereksiz antibiyotik kullanımının ziyanları nelerdir?
Fazla antibiyotik kullanımının kimi potansiyel ziyanları ortasında birinci sırada antibiyotik direnci gelmektedir. Bunun yanı sıra bedenimizdeki faydalı bakterilere yok ederek bağırsak florasını bozabilir, dirençli bakterilerin yerleşmesine neden olabilir. Ayrıyeten her ilaç üzere antibiyotiklerin de yan tesirleri olacağı, öteki ilaçlarla etkileşebileceği ve olağanda denetim altında olan mantar yahut öbür mikroorganizmaların çok çoğalmasına neden olarak harika enfeksiyonlara yol açabileceği akılda tutulmalıdır.
Bu nedenlerle, antibiyotikleri sadece hekim reçetesiyle, önerildiği formda ve tam tedavi müddetince kullanmak değerlidir.
Antibiyotik kullanımının yan tesirleri var mı?
Her ilaç üzere antibiyotiklerin de yan/istenmeyen tesirleri görülebilmektedir.
1. Mide rahatsızlığı: Antibiyotikler, mide bulantısı, kusma yahut karın ağrısına neden olabilir.
2. İshal: Bağırsak florasındaki bozulma, antibiyotik kullanımına bağlı olarak ishale yol açabilir.
3. Alerjik tepkiler: Basit denebilecek cilt döküntüsünden hayatı tehtid edebilecek anafilaksi dediğimiz tepkilere kadar değişik alerjik tepkiler olabilir.
4.Mantar enfeksiyonları: Özellikle bebek ve yaşlılarda ağızda ve toplumdaki pek çok bayanda vajende gelişen mantar enfeksiyonlarının öncesinde antibiyotik kullanımı kelam hususudur.
5. Başka: Cilt hassasiyetinden, kan hücrelerinin azalmasına kadar çok sayıda daha ender görülen yan tesirlerin de yaşanması mümkündür.
Bu yan tesirlerin ciddiyeti ve sıklığı, kullanılan antibiyotiğe, doza ve bireyin genel sıhhat durumuna bağlı olarak değişebilir. Rastgele bir yan tesir hissedildiğinde, çabucak doktora başvurulması gereklidir.
Hamilelerde ve emzirenlerde antibiyotik kullanımı nasıl olmalı?
Bazı antibiyotikler hamilelik yahut emzirme devrinde önerilmeyebilir, lakin duruma nazaran tabip tarafından uygun görülen antibiyotikler kullanılabilir.
Doktorlar, antibiyotik seçimini, bebeğin sıhhatine mümkün tesirleri kıymetlendirerek yaparlar. Bu kıymetlendirme, hem anne hem de bebeğin sıhhatini en uygun halde muhafaza maksadını taşır.
Hamile yahut emziren bir bayan antibiyotik kullanmak zorunda kalırsa, hekimin verdiği talimatlara mutlaka uymalı ve rastgele bir tasa durumunda derhal doktora başvurmalıdır.
Antibiyotik Farkındalık Haftası neden gereklidir?
Antibiyotik direnci küresel bir sorun olarak her geçen gün artmakta ve dirençli bakterilere tesirli antibiyotik geliştirilememektedir. 2050 yılına gelindiğinde yıllık 10 milyon ile mevt nedenleri ortasında Dirençli Bakteri Enfeksiyonlarının birinci sırada yer alacağı öngörülmektedir.
Toplumdaki tüm bireylerin bu gidişte sorumluluğu olduğundan hareketle 18 Kasım Antibiyotik Farkındalık günü olarak benimsenmiştir. Çeşitli etkinliklerle global bir sorun olan antibiyotik direncine dikkat çekmeyi ve bu hususta toplumun bilinçlenmesini sağlamayı gayeler.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
