HIV ALANINDA TEST FARKINDALIĞIYLA BİRLİKTE YARINLARA!
21-27 KASIM AVRUPA HIV TESTİ FARKINDALIK HAFTASI
TÜRKİYE’DE DE HAYATA GEÇİRİLİYOR
HIV alanında test farkındalığının artırılmasını hedefleyen ve her yıl Kasım ve Mayıs aylarında yılda iki kere olmak üzere gerçekleşen Avrupa HIV Testi Farkındalık Haftası, Türkiye’de de hayata geçiriliyor. Hafta boyunca, fiyatsız ve kimlik bilgisi vermeden test yaptırabilecek yerler ve bilgileri paylaşılarak, Sıhhat Bakanlığı’nın toplumu HIV enfeksiyonuna yönelik risklerden müdafaa maksadına hizmet edilecek. Haftanın hayata geçirilmesi kapsamında Gilead’ın mesken sahipliği, Okan Bayülgen’in moderatörlüğünde hekim dernekleri ve bahisle ilgili STK’lar, DADA Sahne’de düzenlenen özel bir aktiflikte bir ortaya geldi.
35 yılı aşkın müddettir yenilikçi tedaviler geliştirmeye odaklanarak HIV enfeksiyonunun ölümcül olmaktan çıkıp, yönetilebilir hale dönüştürülmesi için çalışan Gilead, HIV ile çabada doktor dernekleri ve sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte, Avrupa HIV Test Farkındalığı Haftası’nın ülkemizde de hayata geçirilmesine öncülük ediyor. Gilead Türkiye; AIDS ve CYBHD, EKMUD, GUNIDER, HAKED, HIVEND, KLIMIK doktor dernekleri ve hususun kıymetli paydaşı olan Pozitif-iz, Müspet Hayat, TAPV* ile bir ortaya gelerek 21-27 Kasım Avrupa HIV Testi Farkındalık Haftası’nı bu yıldan itibaren ülkemize kazandırıyor. Bu vesileyle hayata geçirilecek “Bugününü Test Et, Yarınını Teşhis Kampanyası” ile de toplumdaki farkındalığın artırılması hedefleniyor.
Avrupa HIV Testi Farkındalık Haftası kapsamında, 2013 yılından bu yana, toplum, sıhhat çalışanları ve karar vericilerde HIV testinin ehemmiyeti konusunda farkındalık yaratılması amaçlanıyor. Avrupa’da olduğu üzere artık Türkiye’de de 21-27 Kasım Avrupa HIV Test Farkındalığı Haftası olarak etkinliklerle geçen bir haftaya dönüşüyor. Hafta boyunca düzenlenen etkinliklerde HIV testinin yanı sıra erken teşhis ve tedaviye erişimin ehemmiyetinin de anlatılması hedefleniyor. Ayrıyeten hafta kapsamında, test yaptırmak isteyenlerin fiyatsız ve kimlik bilgisi vermeden test yaptırabilecekleri yerler ve bilgileri paylaşılarak, Sıhhat Bakanlığı’nın toplumu HIV enfeksiyonuna yönelik risklerden muhafaza amacına hizmet edilecek.
ERKEN TEŞHİS VE FAAL TEDAVİYLE HIV ARTIK KRONİK BİR DURUM
1980’lerin başında ortaya çıkan HIV, geliştirilen tedavi prosedürleri ile günümüzde tedavi edilebilen kronik bir enfeksiyon halini aldı. Erken teşhis ve aktif tedavi prosedürlerinin kullanılması ve geniş çaplı denetim programlarının kararlılıkla uygulanması sayesinde günümüzde HIV, artık ölümcül bir enfeksiyon olmaktan çıkıp denetim altına alınabilir bir hale geldi. HIV ile yaşayan şahısların, gerçek tedaviyle işlerine, okullarına, hayatlarına devam edebildiği, bulaştırma risklerinin kalmadığı ve doğal yollarla çocuk sahibi olabildikleri biliniyor.
Buna karşın toplumun çok geniş bir bölümünde hala HIV ve tedavi edilmediği takdirde dönüştüğü AIDS (Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu) ile ilgili kâfi bilgi ve farkındalık mevcut değil. Bilgi ve farkındalığın olmayışı, HIV testi yaptırma konusunda da bilinçsizliğe yol açarak enfeksiyonun ilerlemesine ve yayılmasına yol açıyor. Türkiye, tedaviye erişim ve tedavide başarılı fakat, test ve teşhiste amaçların gerisinde kalıyor.
Bu doğrultuda harekete geçen Gilead öncülüğünde Türkiye’nin HIV alanında çalışan değerli kuruluşları bir ortaya gelerek “Birlikte HIV’den Daha da Güçlüyüz” platformu hayata geçmişti. Platformda; Gilead Türkiye, AIDS ve CYBHD, EKMUD, ENFEKDER, GUNIDER, HAKED, HIVEND, KLIMIK tabip dernekleri ve mevzunun değerli paydaşı olan Pozitif-iz, Olumlu Ömür, Kırmızı Kurdele İstanbul, sivil toplum kuruluşu TAPV* ve dijital tahlil ortağı Albert Health yer alıyor. Gilead, HIV alanında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları, HIV ile yaşayan şahıslar ve öteki paydaşlarla ortak bir emel çerçevesinde güçlerini birleştirerek mümkün olan en fazla sayıda bireye ulaşmayı hedeflediği ‘Tek Ses’ projesini de geçen yıl Dünya AIDS Günü vesilesiyle lanse etmişti.
Bu yıl da Avrupa HIV Testi Farkındalık Haftası kapsamında Gilead’ın konut sahipliğinde, hekim dernekleri ve hususla ilgili STK’lar, DADA Sahne’de düzenlenen özel bir aktiflikte bir ortaya geldi. Okan Bayülgen’in moderatörlüğünde gerçekleştirilen panelde; HIV alanında uzman doktorlar ve dernek sözcüleri, Türkiye’de ve dünyada HIV alanında aktüel durum, yanlışsız bilinen yanlışlar, bayan ve çocuk sıhhati açısından kıymeti, test ve tanıya erişim, yayılımı engellemek için atılması gereken adımları ele aldı. Ayrıyeten, anonim test merkezleri, dünyada HIV test sürecinin nasıl işlediği, toplumsal damgalanma hususları, HIV tanısı alan bireylerin nasıl bir ömür sürdüğü, nelere gereksinim duyduğu üzere çok kıymetli noktalar üzerinde duruldu.
HIV ALANINDA UZMAN DOKTOR VE DERNEKLERDEN HAFTAYA ÖZEL MESAJLAR
Gilead Türkiye Medikal Yöneticisi Dr. Serhan Sevgi:
“Dünyada 36. Türkiye’de 16. yılımızı kutluyoruz. Gilead, yenilikçi tedaviler geliştirme ve her basamakta tedaviye ulaştırma mevzularına odaklı bir şirket. Kuruluş ideolojisinden aldığı ilhamla HIV’in ‘ölümcül’ bir enfeksiyon olmaktan çıkıp, kronik bir enfeksiyona dönüşmesine öncülük etti. Türkiye’de toplum genelinde HIV şuuru hâlâ çok düşük düzeylerde. Sosyal farkındalık yaratmak için ortak akıl ve şuurla hareket etmek ve bunu sürdürülebilir kılmak için gerçek iş birlikleri yapmak kilit rol oynuyor. Gilead olarak biz de toplum sıhhati sorunu olan HIV ile çabaya, birleştirici ve sürdürülebilir yaklaşımlarıyla öncü olmaya devam ediyoruz. Öteki yandan sadece farkındalık alanında değil HIV ile yaşayan şahısların ve risk altındaki bireylerin uzun devir sıhhat idaresini kolaylaştırmak ve yenilikçi tahlillerle hayat kalitesini artırmaya yönelik dijital araçlar üzerinde de çalışıyoruz.”
Dr. Asuman İnan (KLİMİK / Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği):
“Geçmiş yıllarda dünya çapında artmış olan HIV enfeksiyonunun yayılımı, erken teşhis ve faal tedavi metotlarının kullanılması ve geniş çaplı denetim programlarının kararlılıkla uygulanması sayesinde günümüzde pek çok ülkede denetim altına alındı. Artık biliyoruz ki viral yük belirlenemeyen seviyedeyse HIV’in cinsel yolla bulaşma mümkünlüğü yoktur. Buna Belirlenemeyen=Bulaştırmayan diyoruz. Bu sayede HIV ile yaşayan bireylerin virüsü bulaştırma risklerinin neredeyse sıfıra indiği ve doğal yollarla çocuk sahibi olabildikleri kanıtlanmıştır.”
Dr. İftihar Köksal (ENFEKDER / Enfeksiyon Hastalıklarından Korunma ve Savaşım Derneği):
“Dünyanın pek çok ülkesinde, HIV’in yayılmasına yönelik tedbirler ile, yıllık yeni olay sayısı son 10 yılda sabit kalmış yahut azalma trendine girmişken, Türkiye’de yıllık yeni hadise sayısı hala bariz biçimde artış göstermektedir. Türkiye, tedaviye erişim ve tedavide başarılı lakin, test ve teşhiste amaçların maalesef gerisinde. Ayrıyeten dünya çapında azalma trendine girdiği halde ülkemizde hala yayılma eğiliminde HIV enfeksiyonunun genç yaşlarda da saptandığını görüyoruz”. Tabipler olarak enfeksiyonun yayılımını önlemek için en öncelikli aksiyonun teşhis koymak olduğuna inanıyoruz. Ülkemizde sıhhat kuruluşlarında HIV testi inançla yapılmaktadır. Bununla birlikte, test yaptıran yahut teşhis alan şahıslar damgalanmaya maruz kalmaktan çekinebildikleri için testlerin anonim halde yani kimlik bilgisi paylaşmadan da yapılabiliyor olması çok değerli. Her ne kadar artış gösteren bir enfeksiyon olsa da HIV’in tedavisi mümkündür. Bu noktada HIV enfeksiyonunun önlenmesi ve HIV’den korunma için birinci basamak, farkındalıktır. HIV kuşkusu taşıyan şahıslar kesinlikle sıhhat ünitelerine giderek test yaptırmalı. Avrupa’da da gerçekleştirilen Test Farkındalığı haftasının bu farkındalığın artmasına katkıda bulunmasını hedefliyoruz. ”
Dr. Hayat Kumbasar (HIVEND / HIV Enfeksiyonu Derneği): “HIV enfeksiyonu; hala toplumda vefatı, farklı cinsel yönelim/kimlik, tedavisi olmayan bir hastalığı çağrıştırarak ayrımcılığa neden olsa da, gerçekte tüm toplumu etkileyebilen, tedavi ile uzun periyodik ve kaliteli hayatın mümkün olduğu kronik bir sıhhat durumu olarak tanımlanabilir. HIV enfeksiyonu, temelde korunmasız cinsel temasla, kan ve kan eserleri ile ve tedbir alınmazsa anneden bebeğe gebelikte, doğumda ve emzirme yolu ile bulaşabilmektedir. Toplumda korunma metotlarının hakikat biçimde uygulanması ve HIV ile yaşayan bireylerin erken teşhis ve tedavisi ile enfeksiyonun yayılımının önüne geçmek mümkündür. Bu nedenle; toplumu test konusunda bilinçlendirmek ve teste teşvik etmek, tahminen de bu bahisteki en değerli toplum sıhhati siyaseti olmalıdır. HIV enfeksiyonuna cinsiyet bazlı bakacak olursak, aslında en savunmasız kümesi bayanlar oluşturmaktadır. Teşhis çoğunlukla gecikmekte, teşhisini bilmeyen – münasebetiyle tedavi almamış hamile bayanlar HIV ile enfekte bebekler hayata getirebilmektedir. Dolayısıyla bayanlar bilinçlendirilmeye en fazla muhtaçlığı olan amaç kümelerden birisidir.”
Dr. Yeşim Taşova (HAKED&GÜNİDER/ HIV AIDS Korunma ve Eğitim Derneği & Güneydoğu Nöroloji İnfeksiyon Derneği):
UNAIDS tarafından dünya çapında yıllık yeni olay sayılarının 2000’li yılların başlarından itibaren düşüşe geçtiği varsayım edilirken, T.C. Sıhhat Bakanlığının yayınladığı datalara nazaran, Türkiye’de yeni olay sayılarının artmaya devam ettiği gözlemlenmektedir. Yakın vakitte yapılmış olan bir çalışmada halihazırda yaklaşık %40 olarak varsayım edilen HIV olumlu durumunu bilme oranının %90 düzeyine çıkarılması durumunda, 2040 yılına gelindiğinde muhtemel olayların değerli ölçüde önlenmiş olacağı varsayılmaktadır. Zira bireyler HIV müspet durumunu bilip tedavi altında olduklarında, viral yükleri belirlenemeyen seviyedeyse HIV’in cinsel yolla bulaşma mümkünlüğü yoktur. Bu nedenle bugünden başlayarak test farkındalığını ülkemizde artırmayı önemsiyoruz.
Dr. Hüsnü Pullukçu (EKMUD / Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği):
“Türkiye HIV/AIDS Programı (2019-2024), 3 temel gaye doğrultusunda şekillendirilmiştir. HIV/AIDS yeni hadise sayısının ve enfeksiyona bağlı vefatları azaltmak, HIV/AIDS’e yönelik sıhhat hizmetlerinin kapasitesini genişletmek ve HIV ile yaşayan bireylere yönelik ayrımcılığı ve mahremiyet ihlallerini önlemek. Bu noktada toplumun HIV’I tanıması, bulaş yollarını öğrenmesi son derece kıymetli.Günlük toplumsal yaşamsal faaliyetlerle HIV bulaşmaz diyoruz. Örneğin, HIV’in öpüşmekle ya da tıpkı çatal bıçağı kullanmakla bulaşmayacağı bilgisi dahi ne yazık ki toplumda gereğince özümsenmiş değil. Dünya AIDS günü ve HIV Test Farkındalığı Haftası üzere özel gün ve haftalar vesilesiyle bu şuurun artırılması değerli bir muhtaçlık.”
Dr. İlkay Akbulut (ACYBHD/AIDS ve Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Derneği): “Ülkemizde tüm sıhhat kurumlarında HIV testi yapılıyor. İstanbul, İzmir, Ankara ve birkaç kentte daha bulunan istekli danışmanlık ve test merkezlerinde ise anonim olarak HIV testi yaptırabiliyorsunuz. Bu merkezlerde HIV testi yaptırdığınızda kimlik bilgilerini vermek zorunda değilsiniz. Teşhis müspet çıkarsa; kişinin anonimliği korunarak bir kodla Sıhhat Bakanlığı’na bildiriliyor. HIV’de erken teşhis çok değerli. Zira HIV enfeksiyonu, tedavisi olan bir enfeksiyon. Lakin teşhis alınmadığı ve tedavi edilmediği vakit ağır sonuçları olabiliyor. Türkiye’de bir kere teşhis aldıktan sonra tedaviye erişim imkanlarımız çok gelişmiş. Toplumda bulaşı azaltmak için kesinlikle teşhis koyabilme yüzdemizi artırmamız ve teşhis alan bireyleri bir an evvel tedavi altına almamız gerekli. Bunun için de başta risk altındaki şahıslara yönelik olmak üzere teste erişim imkanlarını kolaylaştırmalı, genişletmeli ve güçlendirmeliyiz.”
Çiğdem Şimşek (Pozitif-iz Derneği): “Erken devirde HIV tanısı almak çok değerli. Zira HIV, tedavisi olan bir enfeksiyon. Bireyler AIDS evresinde dahi teşhis alsa uygun tedaviler sayesinde geri dönebiliyorlar. Hiç kimse test yaptırmaktan çekinmesin. Evli yahut bekâr demeden herkesin test yaptırması çok kıymetli. HIV tanısı alanlar bazen internetten bazen de tabiplerin yönlendirmesiyle bize başvuruyor. HIV tanısı alan bireyler birinci vakitlerde telaş yaşayabiliyor. Tam da bu noktada bizler HIV ile yaşayan dostlarımıza elimizden gelen her türlü dayanağı veriyoruz. Bugün, HIV ile yaşayan şahıslar herkes üzere sağlıklı ve uzun bir ömür sürdürebiliyor. Çalışabiliyor, evlenebiliyor ve enfekte olmayan bebek sahibi olabiliyor. Hayatın her alanında var olmaya devam edebiliyor.”
Canberk Harmancı (Pozitif Ömür Derneği): “Türkiye’de yılda 8 milyon HIV testi yapılıyor lakin bu testlerin 18-45 yaş ortası etkin cinsel hayatı olan şahıslara yapılması kıymetli bir nokta. Partnerinizin kim olduğunun bir ehemmiyeti olmaksızın korunmasız tüm cinsel bağlantılar HIV ile karşılaşmanıza neden olabilir. Bugün HIV’e dair en zayıf noktamız enfeksiyonla müsabaka riskini bilmeyen yahut yanlış bilen şahısların korunmayı ihmal etmesi. Bu mevzuda farkındalık çok kıymetli. Biz onlara elimizden gelen takviyesi sunuyoruz. Lakin tedavi protokollerinin psiko-sosyal dayanağı de içermesi gerekiyor. Teşhis alıp gerçek tedaviye ulaşmanız hayatınızı hiç değiştirmeden sıhhatle yaşamanızın anahtarı olacaktır.”
Nurcan Müftüoğlu (TAPV / Türkiye Aile Sıhhati Planlaması Vakfı): “TAP Vakfı olarak gayemiz, sürdürülebilir kalkınma sürecinde gözetici sıhhat perspektifi ile ailelerin üreme sıhhati, ana-çocuk sıhhati ve cinsel sıhhat şartlarını güzelleştirerek bireylerin bilhassa gençlerin ve bayanların ömür kalitesini yükseltmektir. Bu doğrultuda biz de vakıf olarak HIV konusunda toplumda farkındalık yaratılması için her türlü takviyesi veriyoruz.”
TR-COR-0341
RESİM SANATKARI MERAL ÇELİK HIV’İN GELECEĞİNE DAİR UMUDU RESMETTİ
Haftanın kamuoyuna duyurulması nedeniyle düzenlenen toplantının başında salonda fotoğraf sanatkarı Meral Çelik siyah-beyaz bir tablo üzerinde çalışmaya başladı. Sanatçı, HIV testi yaptırarak teşhis alan bir kişinin içindeki kuşkuyu sona erdirerek geleceğe umutla bakmasını resmetti. Aktiflik sırasında iştirakçiler geleceğe dair umut dolu bildirilerini yazdı. Aktiflik sonunda ise renkli, umut dolu yarınlara gönderme yapılan eser, iştirakçilerin iletileriyle tamamlandı.
AIDS ve CYBHD- AIDS ve Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Derneği
EKMUD- Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği
ENFEKDER- Enfeksiyon Hastalıklarından Korunma ve Savaşım Derneği
GUNIDER- Güneydoğu Nöroloji ve İnfeksiyon Derneği
HAKED- HIV/AIDS Korunma ve Eğitim Derneği
HIVEND- HIV Enfeksiyonu Derneği
KLIMIK- Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği
*TAPV- Türkiye Aile Sıhhati ve Planlaması Vakfı
Ref: COVID-19 Sonrası HIV Politikaları
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
