YÜRÜRKEN KOLLARI SALLAMAMAK PARKİNSON HASTALIĞI BELİRTİSİ OLABİLİR
Gülümsemekten ağlamaya, çiğnemekten yutkunmaya, adım atmaktan objeleri tutmaya kadar tüm beden hareketlerimiz hudut sistemimiz tarafından düzenleniyor. Bedenimizdeki bu eksiksiz tertipte oluşan fonksiyon bozuklukları kişinin vücut denetimini bozan, hareketlerde artma, azalma ya da yavaşlamalara neden olabiliyor. Beden hareketlerinin azalması Parkinson’a neden olurken hareketin artması ise distoni ve huzursuz bacak sendromu üzere rahatsızlıklara yol açabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Beyin ve Hudut Cerrahisi Bölümü’nden Op. Dr. Gülşah Öztürk Özlük “29 Kasım Dünya Hareket Bozuklukları Günü” nedeniyle hareket bozuklukları ve tedavi yolları hakkında bilgi verdi.
Hareket bozuklukları 30-40’lı yaşlarda da ortaya çıkabiliyor
Hareket bozuklukları hastalıkları; eksiksiz bir çalışma ahengine sahip olan hudut sisteminde değerli yeri olan bazal çekirdeklerdeki fonksiyon bozukluklarından kaynaklanmaktadır. Bazal çekirdeklerden talamusa çok yahut yetersiz bilgi çıkışı olduğunda hareketlerimizde kısıtlılık ya da istemsiz hareketler gelişebilmektedir. Hareket bozuklukları, hareketlerin artışı yahut azalıp yavaşlamasına nazaran kümelere ayrılmaktadır. Hareketi azaltan yahut yavaşlatan en sık gözlenen hastalık Parkinson hastalığıdır. Hareketi artıran hastalıklar ise titreme, distoni, tik rahatsızlıkları, huzursuz bacak sendromu, myoclonus, kore, hemiballismusdur. En sık gözlenen hareket bozukluklarından birisi olan Parkinson hastalığı ileri yaş hastalığıdır. Beyin hücrelerinde harabiyetle giden nörodejeneratif hastalıklarda Alzheimer’dan sonra 2. sıklıkta gözlenmektedir. Parkinson hastalığı genelde 60 yaş ve üzerinde görülür. Fakat hastaların %10’unda 50 yaş öncesi gözlenebilir. Hatta 30-40’lı yaşlarda teşhis konulan genetik geçişli Parkinson hastaları vardır.
Mimiklerdeki azalma Parkinson hastalığı belirtisi olabilir
İdypatik Parkinson hastalığı bedenimizde değerli bir husus olan dopamin imalinde sorumlu hücrelerin harabiyeti nedeniyle ortaya çıkar. En sık gözlenen bulgusu hareketlerde yavaşlamadır. Bu durumun hastalardaki birinci belirtileri yolda yürürken kollarını sallamadan yürümek, mimiklerin azalması ve yürürken ayaklarını sürümesi olabilir. Titreme birinci dikkat çeken bulgularından biridir ancak Parkinson hastalığı olanların 4’te birinde titreme görülmeden öbür Parkinson belirtileri gözlemlenebilir.
Beyin pili hastanın kullanacağı ilaç sayısını azaltabiliyor
Her hastalıkta olduğu üzere hareket bozukluklarında da erken teşhis ve tedavi çok değerlidir. Bedenimizdeki dopamin üretiminden sorumlu olan hücrelerin harabiyeti ile Parkinson hastalığı ortaya çıkmaktadır. Parkinson tedavisi için hastanın öncelikle hareket bozukluklarında uzman bir tabibe başvurması gerekir. Parkinson hastalığı öncelikle ilaçla tedavi edilir. İlaç tedavisinden yarar görmüş ancak yan tesirleri nedeniyle kısıtlı kullanımı olan yahut ön planda titremesi olan hastalarda cerrahi tedavi prosedürü olan derin beyin stimulasyonu (halk ortasında beyin pili olarak adlandırılır) tedavi seçeneği olarak düşünülebilir. Beyin pilinin hastaya uygun olup olmadığı psikiyatri, nöroloji ve beyin cerrahisi uzmanlarının multidisipliner çalışması ile belirlenmektedir. Tedavi için öncelikle hastada İdyopatik Parkinson hastalığı olup olmadığının net olarak belirlenmesi gerekir. Beyin pili uygulanan İdyopatik Parkinson hastalarında bilhassa titreme ve ilaç yan tesiri ile oluşan istemsiz hareketler (diskinezi) tedaviye yeterli cevap verir, bunun yanında beyin pili sonrası kullanılan ilaç seviyesinde azalma sağlanabilmektedir.
Distoni hastalığı ilaç ya da botoks ile tedavi edilebiliyor
Vücuttaki kaslarda olağandışı kasılmalar sonucu ortaya çıkan hal bozuklukları distoni hastalığına neden olmaktadır. Distoni; kol, bacak, boyun, gövde ya da tüm vücut kaslarını etkileyebilmektedir. Tüm bedeni tutma oranı çocuklarda yetişkinlere nazaran daha yaygındır. Yetişkinlerde daha çok boyun, kol ve bacakta biçim bozuklukları oluşmaktadır. Distoni hastalığının tedavi seçenekleri ilaç tedavisi ve botulinum toksin (botoks) enjeksiyonlarıdır. Hastaya uygulanan ilaç ya da botoks, kasılmış olan alanların gevşemesini sağlar. Kimi hastalara ise derin beyin stimulasyonu yani beyin pili önerilebilmektedir. Bilhassa genetik geçişli birincil distonilerde ve uzunluğunda görülen distonilerde derin beyin stimulasyonu uygulanabilir.
Düzenli yapılan antrenman hareket bozukluğu riskini azaltabiliyor
Hareket bozukluğu hastalığı olan her birey için olmazsa olmaz teklifimiz sistemli olarak yapılan egzersizlerdir. Bilhassa hareketlerde yavaşlıkla giden Parkinson hastalığında esnekliği artırabilecek antrenmanlar için takviye alınması değerlidir. Kasılmalar nedeniyle bedende hal bozukluğu olan distoni hastalarında da kalıcı biçim bozukluklarını tedbire maksatlı antrenmanlar önerilmektedir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
