AKM’de 10. Memleketler arası EgeArt Sanat Günleri “Lozan Mübadilleri Fotoğraf Sergisi”
Bu stantta; tarih, kültür ve sanat lisana geliyor
Ege Üniversitesi (EÜ) 10. Milletlerarası EgeArt Sanat Günleri kapsamında (EÜ) Atatürk Kültür Merkezinde, Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı’nca arşiv materyali dayanağı sağlanan “Lozan Mübadilleri Fotoğraf Sergisi” sanatseverlere kapılarını açtı.
İzmir’in sanat gündemini belirleyen, Ege Üniversitesinin köklerinden ve geleneklerinden gelen güçle düzenlediği “EgeArt Sanat Günleri”, Cumhuriyetin 100’üncü yılında “Vefa” konseptiyle onuncu defa kapılarını EÜ Atatürk Kültür Merkezinde sanatseverlere açtı. EgeArt Sanat Günleri kapsamında Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı’nın takviyesi ile açılan “Lozan Mübadilleri Fotoğraf Sergisi”nde Gazi Mustafa Kemal Paşa’nın Ulusal Uğraş zaferinden sonra Türk-Yunan hükümetleri ortasında imzalanan Mübadele Muahedesi sonucunda mübadeleden etkilenen şahısların fotoğrafları yer aldı. Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak da sergiyi ziyaret ederek stant hakkında bilgi aldı.
Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Tasnif ve Araştırma Hizmetleri Dairesi Lideri Ahmet Şahin “Devlet Arşivleri Başkanlığı olarak “Vefa” konseptiyle Cumhuriyetin 100. Yılı aktiflikleri kapsamında düzenlenen bu büyük tertibi biz de Lozan Antlaşmasındaki Mübadiller kısmı ile pekiştirmek istedik” diye konuştu.
Antlaşmanın detaylarına dair bilgi veren Şahin; “Günümüzün de en büyük sorunu göçlerdir. Lozan’da da mübadele dediğimiz ikili mutabakatlar çerçevesinde göç mutabakatı yapıldı. Bu mutabakat 12 unsurluk bir programla Türkiye-Yunanistan ortasında gerçekleşti. Türkiye’deki Rumlar Yunanistan’a; Yunanistan’daki Müslümanlar ve Türkler Türkiye’ye gelecek formunda yapıldı. 1912’den itibaren gelen her iki tarafın mübadil sayılmasının da bu antlaşmadaki özel bir husustur. Mübadiller çok güç kurallar altında Yunanistan’dan Türkiye’ye Türkiye’den Yunanistan’a göç etmek zorunda kaldılar. Cumhuriyetin temelleri atılırken Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti bu insanların haklarını gözetmek zorundaydı. Yunanistan’da bulunan göçmenler yalnızca Türkler değildi. Müslüman tüm ögeler da bu göçten etkilendiler. Bu kadar ağır ve süratli bir göç transferinin tek bir devletin üzerine kalmaması ve İslam topluluğu ve Müslüman devletlerinde bu göçte desteğini sağlamak isteyen Mustafa Kemal Paşa TBMM Hükümeti ismine tüm İslam âlemine yardım ve takviye için bir bildiri yayınladı. Lakin gerekli takviyesi alamayan Mustafa Kemal Paşa seyr-ü sefain yönetimi ile kiralık gemiler, vergi muafiyetleri, her cins sıhhat, yemek ve toplumsal dayanaklar sağlanarak Anadolu’ya göçleri sağlandı. Her bir fotoğraf karesi bir göç dramını anlatırken dokümanlar de bunun ispatı olarak bu stantta gövde bulmuştur. Fotoğraflardaki her toplu ve tekli kimseler İzmir Limanına gelen başta İzmir ve iç bölgelere gönderilen soydaşlarımızdır. Cumhuriyetimizin ilan dokümanı ile başlayan stant Cumhuriyete göç eden soydaşlarımızın dokümanları ve fotoğraflarıyla kıssa bulmuştur” biçiminde açıklamada bulundu.
“Fotoğrafları yer alan şahıslar 80 yıl evvel İzmir’de birlikte yaşadılar”
Sergide sergilenen yapıtların hakkında konuşan Lider Ahmet Şahin, “Burada sergilenen evrakların ortasında; hangi gemilerin olduğu, insanların hangi biçimde getirildikleri ve mübadeleye dair şikâyetlerini görebileceksiniz. Burada bulunan en kıymetli ögeler defterlerdir. Bu defterlere ailelerin fotoğrafları koyuluyor. Bu defterlerin içinde toplu fotoğrafların yanı sıra tek bayan ve erkek fotoğrafları da yer alıyor. Bayanların olduğu fotoğraflarda aile reisi öldüğünden ötürü bayan aile reisi olarak fotoğraflarda yer alıyor. Bizler bu fotoğrafların eski dokusunu bozmadan sizlere sunmaya çalıştık. Defterlerde yer alan fotoğrafların sahiplerinin bilgileri şahsî data olması nedeniyle kullanılmamıştır. Lakin şu an İzmir’de yaşamakta olan herkes bundan 70-80 yıl evvel bu fotoğraftaki bireylerle birlikte yaşadılar, komşuluk yaptılar, alış-verişte bulundular. Aslında İzmir’i yaşadılar” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
