2 Şubat Dünya Sulak Alanlar Günü her yıl sulak alanların değerine ve korunmasına dikkat çekmek için kutlanıyor. Lakin Dünya genelinde su kaynaklarının, sulak alan ekosistemlerinin ve buradaki tiplerin yok edildiği bir tablo ile karşı karşıyayız.
Kuraklık, yağışların uzun yıllar ortalamasından daha az gerçekleşmesi ile ortaya çıkan ve rastgele bir vakitte meydana gelebilecek olan doğal bir iklim olayı olarak görülse de insan faaliyetleri nedeniyle tabiatından uzaklamış durumda. Kuraklık, tabiatla uyumlu olmayan projelerin ve siyasetlerin iklim değişikliğine katkısı ile şiddetle artıyor. Dünya genelinde çeşitlerin ve habitatların kaybı, göllerdeki su düzeyindeki düşüş, açlık üzere pek çok meseleye neden oluyor. Nature mecmuasında yayınlanan bir çalışmada, dünya genelinde sulu tarım için çok su çekilmesinin, sulak alanları besleyen yeraltı sularının süratle azalmasında değerli bir faktör olduğu belirtildi.
Dünyanın suya olan talebi ise, nüfus artışı, içme kullanma, tarım ve endüstrideki kullanımla birlikte gittikçe artıyor. Suya erişim, içerisinde bulunduğumuz yüzyılın en acil sıkıntılarından biri haline geldi. 2010 ile 2020 yılları ortasında sel, kuraklık ve fırtınalardan kaynaklanan insan vefatları, yüksek derecede savunmasız bölgelerde 15 kat daha fazlaydı. Afrika 40 yılın en makûs kuraklığıyla karşı karşıya kaldı; bilhassa Etiyopya, Kenya ve Somali bu durumdan olumsuz etkilendi, bu bölgelerde ziraî verimliliğin azalmasına ve yüksek besin fiyatlarına neden oldu. Çin’de, ülkenin en büyük ırmağı olan Yangtze ve oburlarının düzeyleri o kadar düştü ki, hidroelektrik güç üretimi ve ırmak nakliyeciliği etkilendi. Bir raporda sigortalı kayıpların 8,4 milyar dolar olduğu iddia ediliyor. Sıcak hava dalgalarına ve öngörülemeyen yağışlara maruz kalan Orta Amerika Kuru Koridoru’nun ekosistemleri ve iklim değişikliğine karşı savunmasız halkları, kuraklıktan etkilendi, bu durum 1,2 milyon kişinin besin yardımına gereksinim duymasına neden oldu. Asya’da yüksek dağ bölgesindeki buzullar son 40 yılda kıymetli ölçüde kütle kaybetti ve bu kayıp giderek artıyor. Güney Afrika’da kuraklığın ekoloji üzerindeki olumsuz tesirleri; mera alanlarının kaybı, su kaybı ve kalitesinin bozulması, sıcaklıktaki artış ve bitki örtüsü kaybı olarak ortaya kondu.
Anadolu’da da sıcaklık ve buharlaşma sürelerindeki artış ve bilhassa kar yağışı azlığı, yeraltı su düzeylerinin düşüşü havzalarda hidrolojik bozulmaya ve kuraklığa neden oluyor. Suyun döngüsünün bozulmasına en şiddetli derecede tesir eden faaliyetler ortasında sulu tarım uygulamaları, barajlar ve HES’ler, madencilik faaliyetleri ve su kaynaklarındaki kirlilik olduğu görülüyor.
“Sulak alanların yaşaması için yanlış tarım ve su siyasetleri değişmeli”
2 Şubat Dünya Sulak Alanlar Günü’nde husus ile ilgili açıklama yapan Tabiat Derneği İdare Şurası Lideri Dicle Tuba Kılıç “Kuraklık nedeniyle Dünya genelinde pek çok topluluk göç etmek zorunda kalacak. Ekosistemlerin ve cinslerin kaybı, kültürel kayıpları da beraberinde getiriyor.
Dünya Su Gerilimi Haritası’na (WRI) nazaran, 2040 yılına gelindiğinde Türkiye su kıtlığı çekecek ve iklim krizinden en fazla etkilenecek ülkeler ortasında 27. sırada. İklim değişikliğinin tesirlerine ahenk sağlamak, biyolojik çeşitlilik kaybını durdurmak sulak alan kaybını sona erdirmeden, yok olmuş sulak alanları restore etmeden ve kalanlar üzerinde süratle artan gerilimi durdurmadan gerçekleştirilemez.
Bir yandan 1997 yılından beri her yıl Dünya Sulak Alanlar Günü’nü kutluyoruz, sulak alanların kıymetini, biyoçeşitliliğe, insan üretimlerine ve iklim değişikliğine ahenk sağlamaya olan katkısını konuşuyoruz. Öbür yandan yanlış uygulamalar sonucunda son yüzyılda Türkiye’de sulak alanların büyük çoğunluğunda geriye dönüşü olmayan kayıplarla çaba ediyoruz. Artık Türkiye’nin tarım ve su siyasetlerini güncellemesi ve iklim değişikliğini de göz önünde tutarak sulak alanlarını müdafaası ve restore etmesi gerekiyor.“ dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
