Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Bayan Sıhhati ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenay Ünsal Atan’ın yürütücülüğünü yaptığı, araştırma vazifelisi ve doktora öğrencisi Selin Paker ve Figen Kazankaya ile Uzman Hemşire Furkan Doğan’ın araştırmacı olarak misyon aldığı “Afet ve Acil Durumlarında Bayan Sıhhatini Kıymetlendirme Ölçeğinin Geliştirilmesi” isimli proje, TÜBİTAK 1002 B Acil Takviye Programı kapsamında desteklenmeye uygun bulundu. Proje ile afet ve acil durumlarda bayan sıhhatini değerlendirmeye yönelik geçerli ve sağlam bir ölçüm aracı geliştirilerek literatüre kazandırılacak.
Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “Tam akredite
araştırma Üniversitemiz bilim insanları kıymetli çalışmalara imza atmaya devam
ediyorlar. Hemşirelik Fakültemiz akademisyenleri, afet ve acil durumlarda
sağlık profesyonelleri tarafından bayan sıhhatinin değerlendirmesi ve afetin
kadın sıhhatine tesirlerini araştırarak, bayanların afet sırası ve sonrasında
karşılaştıkları problemlerin tespit edilmesine yönelik somut bir ölçüm aracı
geliştirecek. Çok kıymetli ve manalı bulduğum bu projenin yürütücülüğünü
yapan Prof. Dr. Şenay Ünsal Atan’a ve projeye araştırmacı olarak katkı veren
mensuplarımıza teşekkür ediyorum” dedi.
“Afetler bayanlar üzerinde daha fazla olumsuz tesir yaratıyor”
Projenin kapsamı ile ilgili bilgi veren Prof. Dr. Şenay Ünsal Atan “Afet,
etkilenen toplumun kendi kaynaklarını kullanarak başa çıkma kabiliyetini aşan
insani, çevresel ve ekonomik kayıplara neden olarak toplumun işleyişinde ciddi
aksaklıklar meydana getiren olaylardır. Afetler temelde doğal ve insan kaynaklı
olmak üzere iki kümeye ayrılmaktadır. İnsan kaynaklı afetler; kimyasal kazalar,
büyük yangınlar, terör, savaş ve barajların yıkılması üzere olayları kapsarken
doğal afetler; sarsıntı, heyelan, su baskını, kaya düşmesi ve çığ üzere olayları
kapsamaktadır. Meydana gelen afetler toplumları olumsuz olarak etkilemekte
olup sıhhat, ruhsal ve ekonomik sıkıntılara yol açmaktadır. Lakin toplumda
her birey afetlerden birebir biçimde etkilenmemekle birlikte bayanlar üzerinde daha
fazla olumsuz tesir yaratmaktadır” diye konuştu.
Doğal afetlerin cinsiyetten bağımsız olarak ortaya çıktığını ancak
sonuçları itibariyle cinsiyetten bağımsız düşünülemeyeceğini vurgulayan Prof.
Dr. Şenay Ünsal Atan, “Çünkü sosyoekonomik, kültürel ve klasik olarak
cinsiyet eşitsizliklerinin varlığı ve bayanın biyolojik farklılıkları nedeniyle
fiziksel olarak daha güçsüz olması afetlerde daha dezavantajlı bir konuma
gelmesine neden olmaktadır. Bayanların yüzme ve tırmanma üzere becerilerinin
erkeklere nazaran daha az olması afet sırasında fizikî ziyan görebilirliğini
artırmaktadır. Ayrıyeten afet sonrasında üreme sıhhati hizmetlerine erişimde
zorluklar yaşanabilmektedir. Afet sonrasında maruz kalınan ağır gerilim durumuna
bağlı olarak erken doğumlar olabilmekte, lohusalarda yetersiz beslenme
problemleri oluşabilmektedir. Ayrıyeten bayanlar afet sonrası periyotta her yönüyle
şiddete maruz kalabilmekte ve ömür alanlarında güvenlik sıkıntıları
yaşayabilmektedir. Bayanların afetlerde fizikî, cinsel, ruhsal şiddet, insan
ticareti ve istismar ile karşı karşıya kaldıkları bildirilmektedir. Tüm bu unsurlar
göz önüne alındığında bayan sıhhatinin korunup geliştirilmesi ve ülkelerin Bin
Yıllık Kalkınma Amaçlarına ulaşabilmesi için afetlerin tesirlerinin cinsiyet
temelli yaklaşımla ele alınması gerektiği ortaya çıkmaktadır” dedi.
“Yaşanabilir bir dünya sağlıklı bayanlarla mümkündür”
Prof. Dr. Şenay Ünsal Atan, “Birleşmiş Milletler (BM) topluluğunun
dünya gündemine taşıdığı Binyıl Kalkınma Amaçlarının (BKH) birincil
hedefleri ortasında bayan sıhhatini güzelleştirmek yer almaktadır. BM üye ülkeleri
2015 yılında BKH’ini takip etmek üzere 2030 yılına kadar izlenecek
Sürdürülebilir Kalkınma Gayeleri (SKA) ortaya koymuştur. SKA, 2015 yılı
sonrası gündem için bir yol haritası olup tüm ülkelerin bayan, çocuk ve
ergenlerin önlenebilir tüm vefatlarını sona erdirmek ve bu kümelerin sadece
hayatta kalma değil, birebir vakitte gelişmelerine uygun bir ortam yaratmalarını
amaçlamaktadır. Hem BKH hem SKA’nın temel odağında bayan sıhhati yer
almaktadır. Zira bayanlar sağlıklı olduklarında ve ömrün her alanında
eşitliğe sahip olduklarında yaşanabilir bir dünya mümkün olacaktır. Kadınların
refah seviyesinin uygunlaştırılması, sürdürülebilir kalkınmanın pek çok alanını
önemli ölçüde etkilemektedir. Afet devirlerinde bayanın refahının
iyileştirilmesi ve sürdürülebilmesi için afet idaresi değerli bir kavramdır” diye
konuştu.
Afet ve acil durumlarda bayan sıhhatini değerlendirmeye yönelik geçerli
ve emniyetli bir ölçüm aracı geliştirmek gayesiyle bu projeyi hazırladıklarına
dikkat çeken Prof. Dr. Şenay Ünsal Atan, “Afet idaresi; afet meydana
gelmeden risklerin tespit edilmesi, ziyanlarının azaltılması ya da önlenmesi ile
afet meydana geldikten sonra süratli karşılık verilmesi ve sonrasında iyileştirme
çalışmalarının yürütülmesini sağlayan stratejik bir idare sistemidir. Afet ve
acil durumlarda sıhhat profesyonelleri tarafından bayan sağlığının
değerlendirmesi ve afetin bayan sıhhatine tesirlerinin idaresi kıymetlidir.
Bununla birlikte afet idaresinin aktifliği için öncelikli olarak bayanların afet
sırası ve sonrasında karşılaşmış oldukları sıkıntıların tespit edilmesi
gerekmektedir. Sıkıntıların gerçek tespiti içinse uygun araçlarla tespitler yapılmalı
ve uygun sorular sorulmalıdır. Buradan hareketler afet ve acil durumlarda
kadınların sıkıntılarını belirlemeye yönelik somut bir ölçüm aracı muhtaçlığı ortaya
çıkmaktadır. Bu nedenle Afet ve Acil Durumlarında Bayan Sağlığını
Değerlendirme Ölçeğinin Geliştirilmesi çalışması planlanmıştır” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
