Türkiye’de, mecburî zelzele sigortası kapsamında, bir mesken için verilebilecek azami teminat meblağının 640 bin lira olduğunu belirten Avukat Abide Gülel, DASK teminatlarının piyasa koşullarına nazaran güncellenmemesi durumunda, sarsıntı bölgelerinde, birçok kişi için, mesken ve işyerlerinin yatırım aracı olmaktan çıkabileceği ikazında bulundu.
Son yıllarda emlak fiyatlarının inanılmaz artışına karşılık zelzele sigortası bedellerinin çok düşük kaldığını belirten Avukat Abide Gülel, Kahramanmaraş merkezli sarsıntılarla birlikte ortaya çıkan tablo hakkında şu bilgileri verdi:
DASK TEMİNATIYLA FAKAT PREFABRİK MESKEN İNŞA EDİLEBİLİYOR
“Yakın vakitte meydana gelen zelzelelerin, pek çok bölgede maddi ziyanlara yol açtığı gözlemlendi. Bilhassa mesken ve iş yeri satın alarak yatırım yapan bireyler, bu doğal afet sonucu büyük ekonomik kayıplar yaşadılar. Beklenen bir İstanbul zelzelesinin de ekonomik altyapı üzerinde benzeri bir tesire sahip olabileceği öngörülüyor.
Örneğin, 50 milyon liralık, her biri 5 milyon lira bedelinde 10 adet mülke yatırım yapmış bir birey düşünüldüğünde, bu mülklerde meydana gelebilecek ağır hasar yahut büsbütün yıkım durumunda, bu yatırımın büyük bir kısmının kaybolabileceği belirtiliyor. Şayet bu konutlar zarurî sarsıntı sigortası kapsamında sigortalanmışsa, her bir konut için azamî 640 bin lira teminat alınabilecek ve toplamda bu 6 milyon 400 bin lira yapar. Lakin bu, 50 milyon liralık yatırımın 43 milyon 500 bin liralık kısmının yitirilmesi manasına gelir.
Bu durumda, şayet mülkler sigortalı değilse, bireyin sigorta teminatı dışında bir geliri olmayacak ve devlet tarafından sağlanabilecek temel konut imkanlarına yönlendirilecek.
Ancak, DASK’ın sunduğu 640 bin lira azami teminat fiyatının, mevcut inşaat maliyetleri düşünüldüğünde kâfi olmadığına dikkat çekilmektedir. Bu bütçe ile yalnızca yaklaşık 100 metrekarelik prefabrik bir konut inşa edilebilir ve piyasa kuralları göz önüne alındığında bu meblağla yeni bir mesken satın almak da epey sıkıntı.
RİSK VE EMLAK BEDELİNE NAZARAN PİRİM SİSTEMİ GETİRİLMELİ
Çözüm yolu; yerin zelzele riskine, yapının inşaat tekniğine, imal yılına, emlak bedeline nazaran pirim sistemi getirmektir. Risk durumuna nazaran daha fazla pirim ödeyen DASK’tan daha fazla teminat almalı. Binasının piyasa kıymeti yüksek olan fakat sarsıntıya dayanıklılık standartlarına nazaran inşa edilmiş yapılara da indirimler sunulmalı. Bu türlü bir düzenleme için Japonya’daki uygulamalar örnek alınabilir.
Deprem teminatları 640 bin lirada kalırsa ve bahsettiğim düzenlemeler yapılmazsa, İstanbul başta olmak üzere sarsıntı çizgisindeki kentlerde konut ve işyerleri yatırım aracı olmaktan çıkabilir. İlgili kurumlar bu hususta yeni bir düzenleme için çabucak harekete geçmeli.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
