Dışişleri Bakanlığı kaynaklarından alınan bilgiye göre; 5 Ağustos’ta Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin (GKRY) yayımladığı yasa dışı bir seyir ikaz duyurusuyla (NAVTEX) Cebelitarık bayraklı geminin, ‘EMC’ su altı fiberoptik kablo projesi için yürüteceği deniz bilimsel araştırma faaliyetleri için Türk kıta sahanlığını da kapsayan bir alan yayımladı.
Rum Yönetimi’nin oldubitti girişimi karşısında Türk Deniz Kuvvetleri, bölgeye süratle donanma unsurlarını sevk ederken, bir deniz karakol uçağıyla da ‘Fugro Gauss’ adlı Cebelitarık bayraklı gemiye gerekli uyarıları yaptı. Gemi, Türkiye’nin rızası olmadan Türk kıta sahanlığında bilimsel faaliyet yürütemeyeceği hususunda ikaz edildi. Eş zamanlı olarak, Rum tarafının gayri hukuki NAVTEX’inin geçersiz olduğu ilan edildi. Bu şekilde geminin Türk kıta sahanlığını ihlal girişimi önlendi. 2024 Temmuz ayında da Yunanistan’ın benzeri bir oldubitti girişimi Kerpe açıklarında Türk donanmasınca önlenmişti.
‘OLDUBİTTİ ÇABALARI SONUÇSUZ’
Bakanlık kaynakları, söz konusu fiberoptik kablo projesi ile Yunanistan ve Kıbrıs adası arasındaki ‘Great Sea’ elektrik enterkoneksiyon projelerinin birbirinden farklı olduğunu vurgularken, her iki projenin de aynı hukuki prosedüre tabi olduğuna dikkat çekti. Kaynaklar, 18 Mart 2020’de Birleşmiş Milletler’e kaydettirilen Türk kıta sahanlığından geçecek her türlü proje için uluslararası deniz hukuku uyarınca kıyı devleti olan Türkiye’nin muvafakatının alınması gerektiğini belirtti. Kaynaklar, proje sahibi Alman şirketin, bayrak ülkesinin bağlı bulunduğu Birleşik Krallık’ın ve geminin iş birliği içinde davrandığının altını çizerek, Rum tarafının herkesçe bilinen oldubitti çabalarının ne sahada ne hukuken hiçbir sonuç doğurmayacağını anlaması gerektiğini hatırlattı.
Öte yandan, uzmanlar tarafından bu tür su altı projelerinde uluslararası hukuka riayet kadar ekonomik fizibilitenin de önemli olduğuna işaret edildi. Sırf kağıt üzerinde görünen, ancak alternatiflerine oranla yüklü bütçeler gerektiren projelerin, iş birliği değil gerginlik doğurduğuna dikkat çekildi.
