“Göçmen Mahallerinde Ömür: Türkiye’de 2010 Sonrası Göçler ve Göçmenlerin Toplumsal Katılımı” araştırması açıklandı:
Mülteci ve göçmenler Türkiye toplumunun bir kesimi haline geldi
“Göçmen Mahallerinde Hayat: Türkiye’de 2010 Sonrası Göçler ve Göçmenlerin Toplumsal Katılımı” araştırmasının sonuçları açıklandı. Nicel ve nitel bilgilerden oluşan, karma sistem ile 2022 yılının Haziran-Ekim aylarında gerçekleştirilen araştırma, mülteci ve göçmen toplulukların içinde yaşadıkları olumsuz şartlara karşın, Türkiye toplumunun bir modülü haline geldiklerini ortaya koydu. Öteki taraftan araştırma, göçmenlerin toplumsal iştirakinin niteliğini ve düzeyini olumsuz istikamette etkileyen en değerli olgunun ise ‘ayrımcılık’ olduğunu vurguluyor.
“Göçmen Mahallerinde Hayat: Türkiye’de 2010 Sonrası Göçler ve Göçmenlerin Toplumsal Katılımı” araştırmasında göçmenlerin istihdama ağır olarak katıldıklarını lakin çoğunlukla kayıtdışı çalıştıklarını da ortaya koyuyor.
Araştırma, göçmenler ve mültecilerin işgücüne ağır biçimde katıldıklarını, şayet yasal olarak ikamet ediyorlarsa sıhhat hizmetlerinden yararlanabildiklerini ve çocuklarının temel eğitime katılma haklarının olduğunu gösterdi. Araştırma, misal sosyo-ekonomik yapıdaki yerli ve göçmenlerin bir ortada yaşadığı mahallelerde yapıldı. Araştırma; göçmenlerle emsal sosyoekonomik özellikleri paylaşan yerlilerin de misal sıkıntılarla karşı karşıya olduğunu gösteriyor.
Araştırma; Türkiye’nin dünyada en çok sayıda mülteciye konut sahipliği yapan ülke olduğu ve toplamda muhtemelen altı milyona yakın mülteci ve göçmenin yaşadığı bilgisi ile başlıyor.
Türkiye’de yaşayan göçmen ve mültecilerin toplumsal iştirakinin ayrıntılı fotoğrafını çeken “Göçmen Mahallerinde Ömür: Türkiye’de 2010 Sonrası Göçler ve Göçmenlerin Toplumsal Katılımı” araştırması açıklandı. Heinrich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği’nin gerçekleştirdiği araştırma, Türkiye’de bu kapsamda yapılan birinci araştırma olarak toplumsal iştirake ait dikkat çeken bulgulara dikkat çekiliyor.
Heinrich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği Proje Koordinatörü Cem Bico ile araştırma grubunu oluşturan Prof. Dr. Deniz Yükseker, Prof. Dr. Hatice Kurtuluş, Prof. Dr. Uğur Tekin ve Dr. Esra Kaya Erdoğan’ın iştirakiyle 29 Kasım 2023 Çarşamba günü düzenlenen basın toplantısında açıklanan araştırma; mülteci ve göçmen topluluklarının içinde bulundukları tüm olumsuz şartlara karşın, Türkiye toplumunun bir kesimi haline geldiklerini ortaya koydu.
Nicel ve nitel saha verisinden oluşan araştırma, göçmenler ve mültecilerin işgücüne ağır biçimde katıldıklarını, yasal olarak ikamet ediyorlarsa, türel statülerinin cinsine bağlı olarak sıhhat hizmetlerinden yararlanabildiklerini ve çocuklarının temel eğitime katılma haklarının olduğunu gösterdi. Yerli iştirakçilerde Türkiye’de yaşamaya devam etme isteğinin göçmenlere nazaran daha düşük olduğunu ortaya koyan araştırma; toplumdaki yaygın algının bilakis göçmenler ve mültecilerin büyük bir kısmının toplumsal yardımlara muhtaç bireyler olmadıklarını, çalışma hayatına girmelerindeki mahzurları aşabildikleri ölçüde sahip oldukları farklı sermayelere bağlı olarak geçimlerini sağlayabildiklerini ortaya koyuyor. Araştırma, göçmenler, mülteciler ve Türkiyelilerin çalışma ve gündelik yaşama iştiraklerine dair kapsamlı datalar sunuyor.
Araştırma nicel ve nitelden oluşan karma teknikle gerçekleştirildi
Türkiye’de göçmenlerin toplumsal ahengi, entegrasyonu yahut toplumsal iştiraki hakkında bütüncül bir bilgi oluşturma emeliyle gerçekleştirilen ve tam ismiyle “Göçmen Mahallerinde Ömür: Türkiye’de 2010 Sonrası Göçler ve Göçmenlerin Toplumsal Katılımı” araştırması, Heinrich Böll Stiftung Derneği Türkiye Temsilciliği Proje Koordinatörü Cem Bico koordinatörlüğünde, Prof. Dr. Deniz Yükseker, Prof. Dr. Hatice Kurtuluş, Prof. Dr. Uğur Tekin ve Dr. Esra Kaya Erdoğan’ın akademik liderliğinde nicel ve nitelden oluşan karma araştırma metodu kullanılarak yapıldı. Araştırma, 2010 yılı sonrasında Türkiye’ye gelen Suriyeli ve öteki göçmenler odağında yürütüldü. Ayrıyeten toplumsal iştirak hem göçmen ve mültecileri hem de konut sahibi toplumu içerdiği için dataların, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarını da kapsaması durumunda sağlıklı bir halde oluşacağı anlayışıyla araştırmaya göçmenlerin yaşadıkları mahallelerdeki Türkiyeliler de dâhil edildi. Nicel araştırma, Suriyelilerin ağır olarak yaşadığı 16 vilayet ile Van’da, 18-49 yaş ortasında bayan ve erkek Türkiyeli, Suriyeli ve öteki göçmenlerden oluşan toplam 3.866 haneden birer bireyle yüz yüze yapılan görüşmelerle gerçekleştirildi. Nicel ve nitel araştırmanın saha çalışmaları 2022 yılı Haziran-Ekim periyodunda gerçekleştirildi. Nicel araştırmaya katılan Türkiyeli iştirakçiler, Türkiye nüfusunu temsilden fazla göçmenlerin ağır olarak yaşadığı mahallelerdeki örneklemle oluşturuldu. Nitel araştırma ise nicel araştırma içerisinde de yer alan İzmir, Gaziantep, Konya, Mardin ve İstanbul’dan oluşan 5 vilayette gerçekleştirildi. Bu vilayetlerde, sivil toplum kuruluşlarının (STK) çalışanları, lokal yöneticiler, muhtarlar, sıhhat çalışanları, öğretmenler, sendikalar ile patron ve meslek örgütlerinin temsilcileri üzere yetkililerle toplam 72 mülakat yapıldı.
Dünyada en yüksek sayıda mülteci Türkiye’de yaşıyor
Araştırmada, Türkiye’nin dünyada en yüksek sayıda mülteciye konut sahipliği yapan ülke durumunda olduğu vurgulanıyor. Araştırmada derlenen datalara nazaran, 3,3 milyondan fazla süreksiz müdafaa statüsünde Suriyeli, diğer ülkelerden 300 binden fazla mülteci ve sığınmacının yanı sıra 1,3 milyondan fazla ikamet müsaadeli yabancı ve birkaç yüz bin kişi oldukları kestirim edilen sistemsiz göçmenler Türkiye’de yaşıyor. Vatandaşlık almış 230 binden fazla Suriyeli de dâhil edildiğinde Türkiye’de 5.5-6 milyon civarında göçmen ve mülteci bulunuyor. 85 milyon civarındaki Türkiye nüfusunun tahminen yüzde 6,5-7’sini göçmenler ve mülteciler oluşturuyor. Bu datalar de Türkiye’nin bir göç ülkesi, bilhassa de bir mecburî göç ülkesi olduğunu net bir formda gösteriyor.
10 Suriyeli göçmenden yalnızca 3’ü lise yahut yüksekokul mezunu
Nicel araştırmada iştirakçilere; işgücüne iştirakleri ve ekonomik durumları, eğitimleri, toplumsal hayata iştirakleri, temel gereksinimlere erişimleri ve gündelik hayatta bağımsız olarak hareket edebilme imkânlarına ait durumlarını ortaya koyacak sorular soruldu. Ankete katılan 3.866 kişinin yüzde 49,6’sı Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olarak doğmuş, yüzde 36,9’u Suriye vatandaşı, yüzde 13,1’i son 13 yıl içinde öbür ülkelerden gelen göçmenler ve yüzde 0,4’ü ise sonradan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı edinenlerden oluşuyor. Araştırma, birebir mahallede yaşayan göçmen nüfusla yerli nüfus ortasında eğitim seviyesi açısından kıymetli farklılıklar olduğunu ortaya koydu. Araştırmaya katılan Suriyeli göçmenlerin yüzde 75,3’ü liseden az eğitime sahip, yerli nüfusta bu oran yüzde 36 civarında. Araştırmaya nazaran, Suriyeli göçmenlerin yüzde 8’i, öteki göçmenlerin yüzde 5,5’i yükseköğrenim mezunu ya da yükseköğrenimine devam ederken yerli nüfusta bu oran yüzde 25,8’e yükselmektedir. Öbür bir sözle yerli nüfusta 10 iştirakçiden en az 6’sı, Suriyeli 10 iştirakçiden ise 2’si lise ve üzerindeki tahsil kurumundan mezun. Bununla birlikte, iştirakçilerin hanelerinde yaşayan çocukların okullaşma seviyesi kayda paha. İştirakçilerden hanelerinde yaşayan bireylerle ilgili bilgi de toplanan nicel araştırma bulgularına nazaran Suriyeliler, yüzde 38,4 ile eğitimine devam eden hanehalkı üyesi oranı en yüksek olan küme. Bu oran Türkiyelilerde yüzde 32,8, öteki göçmenlerde ise yüzde 18,2. Devam edilen eğitim seviyesi sorgulandığında, okullaşan Suriyeli çocukların yüzde 66,3’ünün birinci yahut ortaokula devam ettikleri, yüzde 29,8’inin ise lise yahut üniversiteye devam ettikleri görülüyor. Yerlilerde ise bu oranlar sırasıyla yüzde 47,4 ve yüzde 49,2. Suriyeli iştirakçilerin hanehalkı üyelerinin daha yüksek bir oranının birinci ve ortaöğretimde olması, hanelerde 0-18 yaş ortasındaki üye oranının daha yüksek olmasından kaynaklanıyor.
Göçmen ve mülteci çocukların temel eğitime iştiraki düşük
Resmî açıklamalar Suriyeli çocukların üçte birinin okula kayıtlı olmadığını gösterirken, nitel araştırma, göçmen ve mülteci çocukların bir kısmının neden temel eğitime katılamadıklarını, katılsalar bile tamamlayamadıklarını ortaya koydu. Araştırmada, mülteci ve göçmen çocukların eğitim sisteminde yaşadığı problemlerin; bir kısmının aile lisanı Türkçe olmayan çocuklar için dayanak sistemlerinin yetersiz olması ve öğretmenlerin yabancı öğrencilerin eğitimi konusunda kâfi eğitim almamış olmaları üzere Türk eğitim sisteminin yapısal meselelerinden kaynaklandığı belirtiliyor. Araştırma, kimi meselelerin ise çocukların gündelik omurlarındaki şartlardan kaynaklandığını ortaya koyuyor. Araştırmada, erkek çocukların ailelerinin yaşadığı ekonomik zorluklar nedeniyle erken yaşta çalışmak zorunda kalmaları ve kimi kız çocuklarının küçük yaşta evlendirilmelerinin okul terkine yol açan değerli problemler olduğu vurgulanıyor. Pandeminin çocukların okulla bağlantısının zayıflamasına neden olduğu da belirtiliyor. Araştırmada ayrıyeten, artan göçmen aykırısı siyasi telaffuzlardan beslenen bir ortamda, okullarda Suriyeli çocuklara yönelen akran zorbalığı, kimi vakit öğretmenler ve okul idarecilerinden de kaynaklanan ayrımcılığın dert verici boyutlarda olduğunun altı çiziliyor. Araştırmada; eğitim sistemindeki yapısal sıkıntılarla mülteci ve göçmen öğrencilerin gündelik ömürlerinin kesiştiği noktalara yönelik şu noktaların altı çiziliyor: “Yoksul mahallelerde sınıfların kalabalık olması, bu nedenle okul yöneticilerinin kimi vakit Suriyelileri kaydetmek istememesi, kalabalık sınıflarda öğretmenlerin Türkçeyi düzgün bilmeyen öğrencilerle ilgilen(e)memesi, devamsızlık takibinin sistemli yapılmaması, çocukların okulu erken terk etmelerine yol açmaktadır. Lisan sorunu, öğrencilerle öğretmenler ortasında olduğu üzere, mülteci velilerle öğretmenler ortasında da bağlantı sıkıntısına neden olmaktadır. Bir öbür sorun, süreksiz muhafaza kaydı öbür bir vilayette olan ailelerin çocuklarını bulundukları vilayette okula kaydettirememeleridir.”
Suriye’den Türkiye’ye olan göç, 2019’dan itibaren düşüşe geçiyor
2010 yılından itibaren Türkiye’ye yönelen göç dalgalarını örneklem olarak ele alan “Göçmen Mahallerinde Hayat: Türkiye’de 2010 Sonrası Göçler ve Göçmenlerin Toplumsal Katılımı” araştırması, Türkiye’ye gelişlerin en ağır olduğu yılların 2014-2018 dönemi olduğunu ve 2019’dan itibaren göç suratının düştüğünü gösteriyor. Araştırmaya nazaran, Suriyelilerin yüzde 71,6’sı 4-8 yıl, yüzde 7,1’i ise üç yıl yahut daha az bir müddettir Türkiye’de yaşıyor. Dokuz yıldan uzun müddettir Türkiye’de yaşayan Suriyelilerin oranı ise yüzde 21,2. Öbür göçmenlerin Türkiye’de yaşama müddetlerinin ise tartıyla beş yıldan az olduğu görülüyor.
Suriyeli bayanların iş hayatına iştiraki düşük kalıyor
Araştırmaya katılan Türkiyelilerin yüzde 63,9’u, Suriyeli göçmenlerin yüzde 58’i, başka göçmenlerin ise yüzde 68’i çalışıyor. Çalışma durumunun cinsiyete bağlı dağılımına bakıldığında ise Türkiyeli erkek iştirakçilerin yüzde 85’i, bayan iştirakçilerin yüzde 43,7’si çalışıyor. Suriyelilerde erkek iştirakçilerin yüzde 87,3’ü çalışırken, bayan iştirakçilerin yalnızca yüzde 16,7’si çalışıyor. Ankete katılan öbür göçmenlerde ise erkekler yüzde 89,5 ile hayli yüksek bir oranda çalışma hayatının içindeyken, bayanlar ise yüzde 37,9 oranıyla yerli nüfustaki bayanların çalışma oranına daha fazla yaklaşıyor. Araştırma, Suriyeli bayanların çalışma ömrüne iştirakinin düşük kalmasının, Suriyeli ailelerdeki toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin derin olması ve çocukların, yaşlıların ve engellilerin bakımının yerli nüfusun görece sahip olduğu toplumsal dayanak düzeneklerine göçmen bayanların sahip olmaması nedeniyle kadınların omuzlarına binmesinden kaynaklandığına işaret ediyor.
Çocuk personelliği Suriyeli göçmenlerde daha yaygın
Kiraların görece düşük olduğu, emek ağır dallarda çalışan işçilerin yaşadığı 39 mahallede gerçekleştirilen araştırmada katılımcıların yüzde 86,6’sının fiyatlı olarak çalıştığı, yüzde 13,4’ünün ise yükle küçük esnaf yahut zanaatkâr olduğu görülüyor. Araştırma, Suriyeli iştirakçilerin yüzde 88,8’inin, Türkiyeli iştirakçilerin ise yüzde 83,2’sinin fiyatlı bir biçimde çalıştığını ortaya koydu. Hane halkının işgücüne iştirakiyle ilgili sorgulamada ise, Suriyeli hane halkının yüzde 27,7’si çalışırken, yerliler ortasında bu oran yüzde 36,3’e, öbür göçmenlerde ise yüzde 47’ye yükseliyor. Katılımcıların hane halkı bireylerinin çalışma durumu yaş kırılımı incelendiğinde, 7-17 yaş ortasındaki Suriyeli hane halkının çalışma oranı yüzde 4, başka göçmenlerde bu oran yüzde 3, Türkiyelilerdeyse yüzde 1,7’dir. Yaş kırılımındaki istihdam bilgileri, çocuk personellik olgusuna işaret etmenin yanı sıra, göçmenlerin daha genç bir işgücü oluşturduğunu da gösteriyor. STK’lar ve mahalle muhtarlarının tanıklıkları da çocuk işçiliğinin, Türkiye’ye aile bireyleriyle birlikte gelen Suriyeliler ortasında başka göçmen kümelerine nazaran daha yaygın olduğunu ortaya koyuyor.
Suriyeliler ve Afganlar işgücü olarak üretimin yapısal ögesi haline geldi
Araştırma, toplumdaki yaygın algının bilakis göçmenler ve mültecilerin büyük bir kısmının toplumsal yardımlara muhtaç bireyler değil, çalışma hayatına girmelerindeki manileri aşabildikleri ölçüde sahip oldukları farklı sermayelere bağlı olarak geçimlerini sağlayabildiklerini ortaya koyuyor. Nitel araştırma, göçmenlerin ve mültecilerin çalışma hayatına, çalışma rejimindeki kimi manilere karşın yüksek oranda katılabilmelerini sağlayan en değerli ögenin Türkiye ekonomisindeki vasıfsız ve yarı vasıflı işgücü/ara eleman eksikliği olduğunu gösterdi. Araştırma kapsamında görüşme yapılan patron örgütleri, personel örgütleri ve meslek odaları temsilcileri, bilhassa sanayi üretimi ve tarımda Suriyelilerin ve Afganların işgücü olarak üretimin yapısal ögelerinden biri haline geldiği bilgisini veriyor. Araştırmaya nazaran göçmenler istihdama ağır olarak katılıyor lakin çoğunlukla kayıtdışı çalışıyor.
Dört Suriyeli aileden fakat birinin konutunda bulaşık makinesi bulunuyor
Türkiyeli ve göçmen iştirakçilerin konutlarındaki sahip oldukları temel konut eşyalarına dair sorgulamada ankete katılan yerlilerin ve göçmenlerin neredeyse tamamı meskenlerinde buzdolabı olduğunu belirtiyor. Konutta fırını ve ocağı olan Türkiyeli iştirakçilerin oranı yüzde 96 iken Suriyelilerde fırın sahipliği yüzde 71,4, öteki göçmen iştirakçilerde ise yüzde 76,1 seviyesine düşüyor. Suriyeli iştirakçiler ortasında konutunda ocak bulunanların oranı yüzde 70,3. Mesken eşyalarına sahiplik açısından yerli iştirakçilerle göçmenler ortasındaki daha büyük farklılık ise bulaşık makinesi, klima üzere eşyalarda ortaya çıkıyor. Ankete katılan Türkiyelilerin yüzde 84,1’inin konutunda bulaşık makinesi varken, bu oran Suriyelilerde yüzde 25,5’e, öteki göçmenlerde yüzde 39,3’e düşüyor. Birebir halde yerli iştirakçiler içinde meskeninde klima olanların oranı yüzde 29,1, Suriyelilerde yüzde 4,9 ve başka göçmenlerde yüzde 3,8. Araba sahipliği yerli haneler içinde yüzde 44,1, Suriyelilerde yüzde 4,3 ve öbür göçmenlerde yüzde 5,5 seviyesinde kalıyor.
Ankete katılan Türkiyelilerin yüzde 51,1’i, Suriyeli göçmenlerin yüzde 0,8’i, öteki göçmenlerin ise yüzde 3’ü yaşadığı meskenin sahibi olduğunu belirtiyor. Araştırmada, başka göçmenlerde konut sahipliğinin Suriyelilere nazaran yüksek çıkmasının nedenleri ortasında, Türkiye’de uzman mesleklerde çalışarak yahut kendi ülkelerindeki birikimlerini Türkiye’ye aktararak konut sahibi olanların varlığına dikkat çekiliyor.
Göçmen ailelerinin hane halkı geliri aylık ortalama 5 bin liranın altında
“Göçmen Mahallerinde Hayat: Türkiye’de 2010 Sonrası Göçler ve Göçmenlerin Toplumsal Katılımı” araştırması, göçmen ailelerin büyük bir çoğunluğunun, Türkiyelilerin ise üçte birinin hane halkı aylık gelirinin 6.000 TL’nin altında olduğunu ortaya koydu. Hatırlanacağı üzere, araştırmanın yapıldığı 2022 yılının birinci yarısında aylık net minimum fiyat 4.253 TL, ikinci yarısında ise 5.500 TL’ydi. Araştırmaya katılan ve hane halkı gelirine yönelik soruyu cevaplayan Suriyelilerin yüzde 85,5’i, öbür göçmenlerin yüzde 77,2’si aylık hane halkı gelirinin 6 bin liranın altında olduğunu belirtti. Suriyelilerin yüzde 44,1’i ise aylık hane halkı gelirlerinin 4 bin liranın altında olduğu bilgisini verdi. Türkiyeli iştirakçilerin yüzde 34,2’si hane halkı gelirinin aylık 6.000 TL’nin altında olduğunu, yüzde 31,7’si 6.000-7.999 TL ortasında olduğunu, yüzde 14,3’ü ise 8.000-9.999 TL ortasında olduğunu belirtirken, yüzde 19,8’i hane halkı gelirinin 10 bin liranın üzerinde olduğu bilgisini verdi. Araştırma, Türkiyelilerin aylık 7.586 TL, Suriyeli göçmenlerin 4.329 TL, başka göçmenlerin ise 4.994 TL ortalama hane halkı gelirine sahip olduklarını ortaya koydu. Nicel dataların 17 Haziran-10 Ağustos 2022 tarihleri ortasında toplandığı dikkate alındığında Suriyeli ve öbür göçmenlerin hane gelir ortalamalarının taban fiyatın altında ya da taban fiyat bandında olduğu görülüyor. Araştırmada, Türkiyeli hanelerde eğitim seviyesi arttıkça hane halkı gelirinin arttığı görülürken, eğitim seviyesi daha yüksek olan Suriyeli iştirakçilerin hane halkı gelirlerinin ise genel olarak daha yüksek olmadığı ortaya çıktı. Öteki göçmenlerde ise küçük oranlarda da olsa eğitim seviyesindeki artışa paralel hane halkı gelirinin de arttığı görülüyor. Bu durum çalışma müsaadesi alma şartlarının güç olması nedeniyle Suriyeliler açısından vasıfsızlaşmaya işaret ediyor.
Beklenmedik masrafları karşılama gücü yok
Araştırmada iştirakçilere sorulan “Yaşamınızda beklenmedik zarurî bir masraf (kaza, hastalık, konutta hasar vb. gibi) çıksa bu masraf ne kadar olursa ödeyebilirsiniz?” sorusuna Türkiyeli iştirakçilerin dörtte biri, Suriyelilerin ve öteki göçmenlerin de yaklaşık üçte biri beklenmedik bir masrafı ödeyemeyecekleri yanıtını verdi. Türkiyelilerin yüzde 45,5’i ya hiçbir zarurî masrafı ödeyemeyeceklerini ya da lakin 500 TL’ye kadar olan bir masrafı ödeyebileceklerini belirtirken, başka göçmenlerin yüzde 63,6’sı, Suriyelilerin ise yüzde 78,5’i bu yanıtı veriyor. Bu soruya verilen yanıtlar tıpkı vakitte iştirakçilerin tasarruf imkânı olmadığını da ortaya koyuyor.
Türkiyelilerin yüzde 58,6’sı, Suriyelilerin ise yüzde 35,1’i ekonomik durumlarından şad değil
Türkiyeli iştirakçilerin yüzde 58,6’sı, Suriyelilerin yüzde 35,1, öteki göçmenlerin ise yüzde 38,1’i ekonomik durumlarından şad olmadıklarını belirtiyor. “Şu andaki ekonomik durumunuzdan şad musunuz?” sorusuna cevaben Türkiyelilerin yüzde 16,7’si, Suriyelilerin yüzde 25,7’si, başka göçmenlerin ise yüzde 36,4’ü şad oldukları karşılığını verdi. Türkiyelilerin yüzde 24,7’si, Suriyelilerin yüzde 39,2’si, başka göçmenlerin yüzde 25,5’i ise olumlu yahut olumsuz bir yanıt vermedi.
Türkiyeli gençlerin yarıya yakını Türkiye’de yaşamaktan mutlu değil
Nicel araştırma kapsamında iştirakçilere ömürden duyulan memnuniyet ve yaşanılan yerde kendini inançta hissedip etmeme durumuna ait de sorular yöneltildi. “Türkiye’de yaşamaktan ne kadar mutlusunuz?” sorusuna Türkiyeli iştirakçilerin yüzde 35,7’si “memnun değilim” yanıtını veriyor. Suriyelilerde bu oran yüzde 14,2, başka göçmenlerde ise yüzde 18,8. “Türkiye’de yaşamaktan ne kadar mutlusunuz?” sorusuna Suriyeli göçmenlerin yüzde 52’si, başka göçmenlerin yüzde 64’ü, Türkiyeli iştirakçilerin ise yüzde 42’si “memnunum” karşılığı veriyor. Nicel ve nitel saha çalışmaları, Suriyelilerin konut sahibi ülke hakkında olumlu konuşma tarafında bir eğilimi olduğunu ortaya koyuyor. Yaş kümeleri ile Türkiye’de yaşamaktan duyulan memnuniyet ortasındaki dağılıma bakıldığında ise “Memnun değilim” diyenler ortasında en büyük kümesi 18-24 yaş ortasındaki Türkiyeli genç iştirakçiler oluşturuyor. Araştırma, Türkiyeli gençlerin yüzde 48,8’inin Türkiye’de yaşamaktan şad olmadığını ortaya koydu. Araştırma bulguları, genç mülteci ve göçmenlerin ise Türkiye’deki yaşama daha olumlu baktıkları ve Türkiye’de olmaktan mutlu oldukları bilgisini veriyor.
Türkiyeli gençlerin yüzde 62,2’si öteki bir ülkede yaşamak isterken Suriyeli ve öbür göçmen gençlerin yüzde 61,4’ü Türkiye’de yaşamaya devam etmeyi düşünüyor
“Oturduğunuz mahallede kendinizi ne kadar inançta hissediyorsunuz?” sorusuna Türkiyeli iştirakçilerin yüzde 43,8’i inançta hissetmediklerini, yüzde 56,2’si ise inançta hissettikleri yanıtını veriyor. Suriyelilerin yüzde 71,6’sı, öbür göçmenlerin ise yüzde 65,8’i “güvende hissediyorum” yanıtını veriyor.
“Geleceğinizi düşündüğünüzde Türkiye’de yaşamaya devam etme isteğiniz konusunda ne düşünüyorsunuz?” sorusuna Türkiyelilerin yüzde 48,1’i, Suriyelilerin yüzde 50,7 öteki göçmenlerin ise yüzde 55,2’si “Türkiye’de yaşamaya devam edebilirim” ya da “Türkiye’de katiyen yaşamak istiyorum” karşılığı veriyor. Araştırma 18-24 yaş ortasındaki iştirakçilerde bilhassa Türkiyeli gençlerin yüzde 43,8’inin öbür bir ülkede yaşamayı istediğini ortaya koydu. Suriyeli ve öteki göçmen gençlerin ise yüzde 61’den fazlası gelecekte Türkiye’de yaşamaya devam edebileceğini belirtiyor.
Haksızlığı en fazla işyerlerinde yaşıyorlar
“Türkiye’de yaşadığınız devir boyunca rastgele bir haksızlığa uğradınız mı?” sorusuna Türkiyeli iştirakçilerin yüzde 88’i, Suriyelilerin yüzde 79,9’u, başka göçmenlerin ise yüzde 83,6’sı “hayır” yanıtı veriyor. Haksızlığa uğradığını belirten katılımcıların “Hangi sebeplerden ötürü haksızlığa uğradıkları” sorusuna verdikleri karşılıklarda, Türkiyeliler en çok ekonomik durum, cinsiyet ve etnik kimlik nedeniyle haksızlığa uğradıklarını beyan ederlerken, Suriyelilerin karşılıklarında lisan, milliyet ve ekonomik durum, öbür göçmenlerde ise yabancı olmak, milliyet, etnik kimlik ve lisan karşılıklarını öne çıkıyor. “Hangi durumlarda haksızlığa uğradınız?” sorusuna cevaben üç kümedeki iştirakçilerin verdiği karşılıklar ortasında, işyerinde haksızlığa uğrama öne çıkıyor. Türkiyeliler en çok sokakta/toplu taşımada, okulda ve işyerinde yanıtlarını verirken, Suriyelilerin en çok belirttiği seçenekler ortasında birinci üç sırada sıhhat hizmeti alırken, mesken ararken ve işyerinde seçenekleri yer alıyor. Öbür göçmenler ise işyerinde, işe müracaat yaparken ve sokakta/toplu taşımada biçiminde sıralıyor.
Suriyelilerin yüzde 40’ı yönetim edecek seviyede Türkçe biliyor
Araştırmada Türkiye’ye 2010 yılından itibaren çeşitli biçimlerde ve statülerde giriş yapmış, bir konutta ikamet eden 1.427 Suriyelinin ve 506 öteki göçmenin Türkçeyi kullanma hünerleri de yer alıyor. Buna nazaran, Suriyelilerin yaklaşık yüzde 40’ı Türkçe bir evrakı okuyup içeriğini manaya, konuşma ve medya içeriklerini manaya mevzularında, Türkçe kullanma marifeti açısından, yönetim edecek seviyede olduklarını tabir ediyor. Manaya, konuşma, okuma ve yazmada Türkçeyi kullanma marifetlerinin güzel seviyede olduğunu tabir edenlerin oranıysa yüzde 20’nin üzerinde. Öteki göçmenlerinse yüzde 30,8’i Türkçe bir evrakı okuyup içeriğini manaya açısından düzgün, konuşma ve medya içeriklerini manaya konularındaysa yüzde 41-44 seviyesinde yönetim edecek düzeyde oldukları bilgisini paylaşıyor. Türkçe konuşma hünerlerinin yeterli seviyede olduğunu söz edenlerin oranıysa yüzde 23 seviyesinde.
Gündelik ömürde yardımlaşma yok denecek kadar düşük düzeyde
Araştırma, Türkiyeliler, Suriyeli ve başka göçmenlerin kendileriyle tıpkı uyruktan olmayan komşuları ya da tanıdıklarının meskenine gitme sıklıklarının son derece düşük olduğunu gösterdi. Araştırma, yerli iştirakçilerin yüzde 67’si, Suriyeli göçmenlerin yüzde 37,6’sı ve öbür göçmenlerin yüzde 52,8’i hiçbir vakit kendisiyle birebir uyruktan olmayan komşu ya da tanıdıklarının meskenlerine gitmediklerini ortaya koydu. Araştırma, Türkiyeliler ve göçmen kümeleri ortasında ve göçmen kümelerinin kendi ortalarında gündelik hayatta yardımlaşmanın son derece düşük seviyede kaldığını da ortaya koydu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
