Dış ticaret dataları ile iş kayıtları sisteminde yer alan teşebbüslerin ana faaliyet çeşidi ve çalışan sayısı bilgileri eşleştirilerek, dış ticaret yapan teşebbüslerin özellikleri elde edilmektedir. Dış ticaret istatistikleri ve iş kayıtları sistemi kullanılarak elde edilen datalara nazaran, 2022 yılında 114 bin 155 teşebbüs ihracat, 173 bin 302 teşebbüs ithalat yaptı. Yapılan eşleştirmede, ihracat ve ithalat yapan teşebbüslerin yaklaşık %100,0’ının bilgilerine ulaşılmıştır. Bu teşebbüsler toplam ihracatın ve ithalatın yaklaşık %100,0’ını gerçekleştirmiştir. İthalattaki teşebbüs sayısındaki artış, Basitleştirilmiş Gümrük Beyannamesi sistemindeki teşebbüs sayısı artışından kaynaklanmaktadır.
Toplam ihracatın %19,4’ünü yapan 1-9 kişi çalışanı olan mikro ölçekli teşebbüsler, toplam ihracat yapan girişimlerin %64,2’sini oluşturdu. İhracatta, 10-49 kişi çalışanı olan küçük ölçekli teşebbüslerin hissesi %18,9, 50-249 kişi çalışanı olan orta ölçekli teşebbüslerin hissesi %19,4, 250+ kişi çalışanı olan büyük ölçekli teşebbüslerin hissesi ise %42,3 oldu.
Toplam ithalatın %11,3’ünü 1-9 kişi çalışanı olan mikro ölçekli teşebbüsler yaptı. İthalatta, 10-49 kişi çalışanı olan küçük ölçekli teşebbüslerin hissesi %10,7, 50-249 kişi çalışanı olan orta ölçekli teşebbüslerin hissesi %17,1 oldu. 250+ kişi çalışanı olan büyük ölçekli teşebbüslerin ithalattaki hissesi %60,9 olurken; bu teşebbüsler toplam ithalat yapan teşebbüslerin %2,0’ını oluşturdu.
İhracatın yarısından fazlasını sanayi kesimindeki teşebbüsler gerçekleştirdi
Girişimin ana faaliyetine nazaran ihracatın %55,4’ünü, ithalatın ise %49,5’ini sanayi dalında faaliyet gösteren teşebbüsler yaptı. Ana faaliyeti ticaret olan teşebbüslerin ihracattaki hissesi %40,6, ithalattaki hissesi ise %32,4 seviyesinde gerçekleşti.
Sanayi dalının ihracatında 250+ kişi çalışanı olan büyük ölçekli teşebbüsler %66,7 hisse ile öne çıktı. Ticaret bölümünün ihracatında ise %89,3 hisse ile 1-249 kişi çalışanı olan küçük ve orta ölçekli teşebbüslerin hâkimiyeti devam etti.
Sanayi dalı ithalatında büyük ölçekli teşebbüsler %79,3 hisse ile öne çıktı. Ticaret dalında, büyük ölçekli teşebbüslerin hissesi %30,1’den %28,1’e düşerken, başka kesiminde büyük ölçekli teşebbüsler %69,2 hisse ile önde olmaya devam etti.
Sanayi kesimindeki teşebbüsler ihracatının %45,3’ünü Avrupa Birliği (AB 27) ülkelerine yaptı
Ana faaliyeti sanayi olan teşebbüsler, ihracatlarının %45,3’ünü AB 27 ülkelerine, %14,0’ını Yakın ve Orta Doğu ülkelerine ve %13,2’sini AB üyesi olmayan Avrupa ülkelerine gerçekleştirdi. AB 27 ülkelerine yapılan ihracatın %61,9’unu sanayi, %35,6’sını ticaret, %2,5’ini ise öteki dalındaki teşebbüsler yaptı.
Ana faaliyeti sanayi olan teşebbüsler, ithalatlarının %29,5’ini AB 27 ülkelerinden, %25,4’ünü Başka Asya ülkelerinden, %18,0’ını ise AB üyesi olmayan Avrupa ülkelerinden gerçekleştirdi. Ana faaliyeti ticaret olan teşebbüslerin en çok ithalat yaptığı ülke kümeleri sırasıyla %30,4 ile Öbür Asya, %27,6 hisse ile AB 27 ülkeleri, ve %23,1 ile AB üyesi olmayan Avrupa ülkeleri oldu.
İmalat sanayi eserleri ihracatının %56,9’unu sanayi bölümündeki teşebbüsler yaptı
İmalat sanayi eserleri ihracatının %56,9’unu ana faaliyeti sanayi olan teşebbüsler, %39,5’ini ise ana faaliyeti ticaret olan teşebbüsler gerçekleştirdi. Ana faaliyeti sanayi olan teşebbüslerin yaptığı ihracatın ise %96,7’sini imalat sanayi eserleri, %1,4’ünü tarım, ormancılık ve balıkçılık eserleri, %1,4’ünü de madencilik ve taşocakçılığı eserleri oluşturdu.
İmalat sanayi eserleri ithalatının %48,8’ini sanayi, %41,5’ini ticaret ve %9,8’ini öteki bölümlerdeki teşebbüsler tarafından yapıldı. Ana faaliyeti sanayi olan teşebbüslerin ithalatının %70,5’ini imalat sanayi eserleri, %5,4’ünü madencilik eserleri, %4,4’ünü ise tarım, ormancılık ve balıkçılık eserleri oluşturdu.
İhracatın %48,9’u birinci 500 teşebbüs tarafından gerçekleştirildi
İhracatın %48,9’unu, ithalatın ise %67,5’ini birinci 500 teşebbüs yaptı. En çok ihracat yapan birinci 5 teşebbüs toplam ihracatın %8,1’ini, en çok ithalat yapan birinci 5 teşebbüs ise ithalatın %20,6’sını gerçekleştirdi.
Sanayi dalında en fazla ihracat yapan birinci 5 teşebbüsün sanayi kesimindeki hissesi %12,6, ticaret dalında en fazla ihracat yapan birinci 5 teşebbüsün ticaret dalındaki hissesi ise %12,0 oldu. Sanayi dalında en fazla ithalat yapan birinci 5 teşebbüsünün hissesi %20,5, ticaret bölümünde ise %13,1 oldu.
Girişimlerin %61,8’i tek ülkeden ithalat yaptı
Girişimlerin %43,4’ü tek ülkeye ihracat yaparken, %16,2’si iki ülkeye ihracat yaptı. Yirmi ve daha fazla ülkeye ihracat yapan teşebbüslerin oranı %5,1 iken, bu teşebbüslerin ihracattaki hissesi %59,2 oldu.
Girişimlerin %61,8’i, tek ülkeden ithalat yaparken, %16,3’ü iki ülkeden ithalat yaptı. Yirmi ve daha fazla ülkeden ithalat yapan teşebbüslerin oranı %1,3 iken, bu teşebbüslerin ithalattaki hissesi %61,3 oldu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
