Kültürpark’taki kapatılan hayvanat bahçesinde uzun yıllar tek başına kaldıktan sonra 2007 yılında yaşama veda eden Asya fili Pak Bahadır artık yalnızca hafızalarda yaşamayacak. Pak Bahadır’ın iskeleti vefatından 16 yıl sonra müzede sergilenecek. Bilim insanları tarafından titizlikle yürütülen çalışmayla Pak Bahadır’ın kemikleri gömüldüğü yerden çıkarılıyor. Modüllerin birleştirilmesinin akabinde ortaya çıkan iskelet Doğal Hayat Parkı’ndaki Hayvan İskeletleri Müzesi’nde ziyarete açılacak.
1954 yılında Pakistan’dan Kültürpark Hayvanat Bahçesi’ne getirilen, bir periyot İzmir’in simgeleri ortasında yer alan fil Pak Bahadır, eklem ve kemiklerindeki hastalık nedeniyle yurtdışından gelen uzmanların ve hayvanat bahçesi yetkililerinin yaptığı operasyonun akabinde uyanamayarak 21 Temmuz 2007 tarihinde ömrünü kaybetmişti. 59 yaşındayken hayata gözlerini yuman Pak Bahadır’ın vefatı tüm İzmir’i yasa boğmuştu. İzmir’in efsane fili Pak Bahadır, vefatının üzerinden 16 yıl geçtikten sonra tekrar ayağa kaldırılarak Doğal Hayat Parkı’ndaki Hayvan İskeletleri Müzesi’nde sergilenecek. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Osteoarkeoloji Merkezi Müdürü Prof. Dr. Vedat Onar’ın nezaretinde, uzman grup tarafından yürütülen bu çalışma ile Pak Bahadır’ın kemikleri incelenerek soy ağacı ve vefat nedeni hakkında bilgilere ulaşılacak.
“Sadece iskelet olarak görmemek gerekiyor”
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Osteoarkeoloji Merkezi Müdürü Prof. Dr. Vedat Onar, İzmir’in simgeleri ortasında yer alan filin iskeletinin çıkarılması ve sergilenmesinin son derece değerli olduğunu söyledi. Kemiklerin arkeolojik olarak inceleneceğini tabir eden Vedat Onar, “250’ye yakın kemik var. İnceleme sonucunda o günkü vefat şartının, lezyonların ne olduğunu belgelemek, yetersiz kalan belgelemeyi tamamlamak istiyoruz. Pak Bahadır’ı tekrar insanların hayatına kazandırmak istiyoruz. Bu durumu yalnızca iskelet, kemik olarak görmemek gerekiyor. İnceleme sonucunun akabinde iskeletlendirme, montaj süreci yapılacak” dedi.
Çocukken elma ile beslemişti
Çocukken elmayla beslediği Pak Bahadır’ı iskelet olarak izlenime sunarak insanların görmesini sağlayacaklarını söyleyen Onar, “Böyle bir çalışmada yer almak beni çok keyifli ediyor. Ben kemiklerle çalışan bir uzmanım ancak bir de insani tarafımız var. Yıllar evvel elma verdiğim fili tekrar ayağa kaldırmak ve bunu da insanlara yansıtabilmek beni sevindiriyor. Tekrar o günleri yaşıyoruz. İzmir ile bütünleşmiş, efsane olmuş Bahadır’ı bugüne kazandırıyoruz. Bir jenerasyonun hayatına renk katmış fili tekrar hayata kazandırıyoruz. Büyük bir çalışma. İskelete haline geldiği vakit, onu şahidimiz günlere yine döneceğiz. Bugün bir iskelet olarak görülebilir lakin o günü yaşamış insanların gözünde tekrar canlanacak” diye konuştu.
Bilimsel olarak incelenecek
Çalışmanın bilimsel boyutuna da değinen İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Osteoarkeoloji Merkezi Müdürü Prof. Dr. Vedat Onar, “Kayıtlarda geldiği soy ağacı var. Biz sahiden onun soy ağacını belirleyebilecek miyiz? Onun geçmişini nereye kadar götürebileceğimizi belirlemek istiyoruz. Başka bir değerli bir yanı da o günün bakım şartları, o günün hastalık belirtileri. Bu hayvanda nitekim bir prostat hastalığı mı vardı? Yoksa hastalığı kemiksel sorunlarının ileri safhada olmasından mı kaynaklanıyordu? Bunları bugünkü metot ve metotlarla belirleyebilmek istiyoruz” tabirlerini kullandı.
Dünyanın her yerinde bu türlü çalışmalar yapılıyor
Mezarın açılıp kemiklerinin çıkarılmasına yönelik tenkitlerin olabileceğine ama bu türlü bir çalışmanın dünyanın her tarafında yapıldığına dikkat çeken Onar, şunları söyledi: “Dünyanın her yerinde anıtsal kıymeti olan, efsaneleşmiş tüm hayvanlar, insanların görselliğine sunulur. Onlar iskelet haline getirilir ve müzelerde sergilenir. Bizim de yaptığımız bu. Ayrıyeten kemikler sergilemenin ötesinde bilimsel incelemeye tabi tutulacak. Soy kütüğünden, soy dağılımındaki ilişkisine, yetiştirme şartlarına kadar birçok bahiste sağlıklı dataya ulaşacağız.”
Pak Bahadır’ın gömülmesinde de vazife almıştı
Projede yer alan Veteriner Sıhhat Teknikeri Murat Şimşek; su aygırı, zürafa, timsah üzere birçok canlının iskeletinin bulunduğu Hayvan İskeletleri Müzesi’nde, Pak Bahadır’ın da yer alacağını belirterek, “İzmir’in simgesi ve dünyanın en büyük kara memelilerinden biri olan filin stant salonumuza katılması için grup olarak çalışıyoruz” dedi.
Operatör Zafer İşlek de Pak Bahadır’ın hayatını kaybettiğinde, onu gömen takımın içerisinde yer aldığını, artık de kemiklerini çıkarmak için yine vazife aldığını söyleyerek, “Böyle bir çalışma içerisinde olduğum için hem memnun hem de hüzünlüyüm. Pak Bahadır hayvanat bahçesinin simgesiydi. Biz çocukken hayvanat bahçesine Bahadır’ı görmek için giderdik. Öldüğü vakit çok üzüldüm. O bizim değerimizdi” diye konuştu.
Kemiklerin ölçümü yapıldı
Veteriner Sıhhat Teknikeri İlker Ömer Ertok ise çalışmanın bugüne kadar Türkiye’de bu konseptte yapılan birinci çalışma olduğunu anlatarak, “Öğrencilerimiz için pahalı bir çalışma. Bu çalışmanın yurttaşlar ve bilhassa onu canlı olarak görenler için de anılarını tazeleyecekleri bir kıymet olduğunu düşünüyoruz” dedi.
Yaban Hayatı Teknikeri Özgün Paftalı ise planlı, şuurlu ve titiz bir çalışma yürüttüklerini tabir ederek, “Kemikler tek tek ölçüldü. Tartıları hesaplandı. Etiketlendi ve envanter kayıtları tutuldu. Kemikler beklediğimizden pak çıktı” diye konuştu. Veteriner Teknikeri Çağlayan Acunsal Kırcal da “Türkiye’de bir birincisi gerçekleştirdiğimiz projeyi yaz sonunda tamamlamayı planlıyoruz. Birinci kere bu türlü bir çalışma yapılıyor. Bu çalışma içerisinde yer almak memnunluk verici. Bizim için de deneyim oldu” dedi.
Müzede sergilenecek
Pak Bahadır’ın kemikleri, incelemenin akabinde tek tek birleştirilecek. Birleştirilen kemikler, iskelet haline getirilerek Sasalı Doğal Ömür Parkı’ndaki Hayvan İskeletleri Müzesi’nde sergilenecek. Böylelikle zürafa, su aygırı, dünyanın en büyük kara memelisi olan filin ve timsahın tıpkı konsept içerisinde bulunan birinci müzesi de İzmir’de olacak. Pak Bahadır, İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından 1954 yılında 6 yaşındayken Pakistan’dan İzmir’e getirmiş, eklem ve kemiklerindeki hastalık nedeniyle 59 yaşında hayatını kaybederek Sasalı Doğal Ömür Parkı’na gömülmüştü.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
