Sıhhatsiz beslenme alışkanlıklarının tetiklediği obezite, birçok önemli hastalığın yanı sıra uyku apnesine de taban hazırlıyor. Uyku sırasında nefesin 10 saniyeden uzun bir mühlet kesilmesi, kâfi biçimde alınamaması ve bu sorunun uyku boyunca saat başına 5 kereden fazla yaşanması olarak tanımlanan uyku apne sendromu, çeşitli sebeplerle ortaya çıksa da sıklıkla kilolu bireylerde görülüyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü’nden Doç. Dr. Sinem İliaz, uyku apnesi ve tedavi sistemleri hakkında bilgi verdi.
Kalp, kas/sinir ve beyin hastalıkları da uyku apnesine yol açabiliyor
Yüksek karbonhidrat ve yağlı beslenme üzere berbat beslenme alışkanlıkları ve çağımızın getirdiği hareketsizlikle birlikte obezite/aşırı kiloluluk giderek yaygınlaşmaktadır. Uyku apne sendromu da obezite yahut çok kilolu bireylerde daha sık görülmektedir. Elbette uyku apne sendromunun tek nedeni çok kilo değildir. Bazen kullanılan ilaçlar, kalp hastalığı, kas-sinir hastalığı yahut birtakım beyin rahatsızlıkları da uyku apne sendromuna neden olmaktadır. Birtakım durumlarda çok zayıf olanlarda ya da bu sayılan hastalıkların görülmediği şahıslarda bile kişisel öbür nedenlerle derin uyku evresinde yahut sırtüstü yatarken uyku apnesi ortaya çıkabilmektedir.
Uyku apne sendromu kalbe ziyan verebilir
Uyku apne sendromunun bilhassa kalbe olumsuz tesirlerden ötürü tedavi edilmesi gerekmektedir. Uyku apne sendromu nabız hızlanması, sistemsiz nabız, ilaçlara dirençli yüksek tansiyon, kalp kasında kalınlaşma, kalp krizinde artışa neden olabilmektedir. Bu olumsuz tesirlerinden ötürü kesinlikle tedavi edilmesi önerilir.
Tanı uyku testi ile konuluyor
Uyku apne sendromu hafif, orta ve ağır olmak üzere 3 şiddette olabilir. Hastalığın tanısı uyku laboratuvarında hastanın bir gece uyuması ile konulur. Bu uyku sırasında; kalp atışı, göğüs, karın, bacak hareketleri ve beyin dalgaları bağlanan elektrotlarla gece uzunluğu takip edilir. Uyku apne sendromu teşhisine yarayan bu teste polisomnografi ismi verilir ve teşhis için altın standarttır. Bu gecenin sonunda, uyku uzmanı hastanın gecenin ne kadarını uykuda geçirdiğini ve bu uyku sırasında gelişen solunumsal, kardiyak olayları skorlar. Hastanın uyku testi kıymetlendirilerek detaylı bir rapor hazırlanır ve hastanın uyku apne sendromu tedavisine muhtaçlığı olup olmadığına bu halde karar verilir. Obezite hastası olup, horlama, gündüz çok uyku hali ve gece uykuda nefes durmaları olan, uyku apne sendromu açısından yüksek riskli şahıslarda daha ağır uyku apne sendromu olması beklenir. Bu bireylerde uyku laboratuvarında polisomnografi yerine, hastanın kendi konutunda, yatağında uygulanan daha kolay bir test olan poligrafiden yararlanılır. Poligrafi uykunun evrelerini göstermediğinden, uykunun teşhisinin konulması için kâfi olup olmadığını yahut derin uyku ile bağlı uyku apne sendromu görülüp görülmediğini anlamak mümkün değildir. Yani olağan bir poligrafi uyku apne sendromunu ekarte ettirmez, lakin uyku apne sendromu düşündüren bir poligrafi teşhis koymak için kâfi olur.
Tedavi bireye özel belirleniyor
Polisomnografi/poligrafi sonucu değerlendirildikten sonra hastanın uyku apne sendromu için tedavi alması gerekiyorsa bu tedavi alternatifleri hastayla görüşülür. En sık uygulanan tedavi CPAP (sürekli müspet havayolu basıncı) tedavisidir. Bunun için özel bir aygıttan çıkan basınçlı hava, bir teneffüs devresi (hortum) ve bir yüz maskesi aracılığıyla hastaya ulaştırılır. Buradaki basınçlı havanın hedefi, teneffüs durması yahut yüzeyelleşmesine müsaade vermeden soluk alıp verişi makul bir derinlikte ve süreklilik halinde tutmaktır. Bu formda uyku apne sendromu tedavi edilmiş olur. CPAP aygıtı ile tedaviye karar verildiğinde hastanın ikinci bir gece uykusu, bu kere aygıt kullanırken gözlenir. Bu formda CPAP aygıtında kullanılması gereken uygun basınçlar bulunur. Bu basınç ayarlama testi halk ortasında 2. gece testi olarak da bilinir. Bu test hastanın tartısına ve ek hastalıklarına nazaran hastanede yahut kendi meskeninde yapılabilir. Bu testin nerede yapılması gerektiğine uyku uzmanının karar vermesi uygun olur. CPAP tedavisine teğe bir alternatif olmamakla birlikte, ağız içi alt çeneyi öne çeken bir aparat kullanımı, bariz kilo kaybı, üst havayolu darlığı olanlarda operasyon, pozisyonel uyku apne sendromu yan yatmayı sağlayacak tedbirler uyku apne sendromuna alternatif olabilir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
