Türkiye’ de her yıl 2000 kişi AIDS tanısı almaktadır!
Dünya çapında son 40 yılda yaklaşık 40 milyon insan HIV/AIDS nedeniyle hayatını yitirdi. Dünya Sıhhat Örgütü bilgilerine şu an dünyada yaklaşık 39 milyon insan HIV ile enfekte olup bu sayının yaklaşık 25 milyonunu Afrika kıtasındaki hastalar oluşturmaktadır. 2022 yılında yeni olay sayısı 1.3 milyon olup global manada enfeksiyon suratında azalma kelam bahsidir. Lakin ülkemizde her yıl yaklaşık 2000 kişi HIV/AIDS tanısı almaktadır. Ve bu sayı her yıl artma eğilimindedir.
HIV ve AIDS nedir?
İnsan Bağışıklık Yetmezlik Virüsü olarak tanımlanan HIV bir virüs olup beşerden beşere cinsel yolla, konta mine olmuş ortak enjektör kullanımı yahut enfekte tıbbi gereçlerin bütünlüğü bozulmuş deri ve mukoza teması ile yahut anneden bebeğe doğum sırasında bulaşabilmektedir.
HIV virüsü bazen bulaştan sonra ağır bir gribal enfeksiyon kliniği ile kendini gösterebileceği üzere, yıllar boyunca semptomsuz olarak da seyredebilir. HIV bağışıklık sistemimizde spesifik bir hücre kümesinin sayı ve işlevini bozarak hastalığa neden olur.
HIV enfeksiyonu tanısı konulmamış hastalar aylar ve yıllar sonra AIDS olarak isimlendirdiğimiz klinik tabloda karşımıza çıkabilmektedirler. Tarif olarak Edinilmiş Bağışıklık yetmezliği sendromu olarak tanımlanır ve belirli bir bağışıklık hücre sayısının azalması, fırsatçı ender kimi enfeksiyonlar ve kanserler ile birlikte görülebilir.
Artık ölümcül değil!
İlk olarak Amerika Birleşik Devletlerinde, 1984 yılında birtakım kanser tipleri ve fırsatçı enfeksiyonların aşikâr bir küme genç hastada görülmesinin akabinde HIV enfeksiyonuna bağlı bağışıklık yetersizliği hadiseleri tespit edilmiştir. Geride kalan yaklaşık 40 yılda HIV/AIDS konusunda birçok teşhis tedavi imkanları meydana gelmiş olup hastalık birinci yıllarda olduğu üzere ölümcül bir enfeksiyon hastalığı olmaktan çıkmış tertipli takip ve tedavi gereken kronik bir hastalık haline gelmiştir. Tertipli takip ve tedavi altında olan olguların beklenen hayat mühletleri sağlıklı bireylere epeyce yakındır. Hastalarımız için kalıcı bir tedavi seçeneği olmayıp ömür uzunluğu antiviral tedaviler almaktadırlar.
HIV enfeksiyonunda semptomlar nelerdir?
- Koltuk altı, kasık yahut uzunluğundaki lenf bezlerinin şişmesi
- Gece terlemeleri
- Aşırı yorgunluk
- Kilo kaybı
- Sık sık ateşlenme ve terleme
- Deri döküntüleri , mor renkte cilt lezyonları (Kaposi sarkomu)
- Ağızda ve vajinal bölgede tekrarlayan mantar enfeksiyonları
- İshal
- Kas ağrıları
- Akciğer enfeksiyonu (uzun periyodik öksürük, balgam)
- Enfeksiyon ilerlediğinde tüberküloz ve menenjit üzere hastalıklarda gelişebilir.
İnsanları HIV’e yakalanma riskine sokan davranışlar ve şartlar nelerdir?
- Prezervatifsiz anal yahut vajinal seks yapmak
- Frengi, genital uçuk, bel soğukluğu üzere öbür bir cinsel yolla bulaşan enfeksiyona (CYBE) sahip olmak;
- Cinsel davranış bağlamında ziyanlı alkol ve uyuşturucu kullanımında bulunmak;
- Uyuşturucu enjekte ederken kontamine iğneleri, şırıngaları ve öbür enjeksiyon ekipmanlarını ve ilaç solüsyonlarını paylaşmak;
- Güvenli olmayan enjeksiyonlar, kan nakli ve doku nakli ve steril olmayan kesme yahut delmeyi içeren tıbbi prosedürler almak (Dövme/Piercing)
- Sağlık çalışanları da dâhil olmak üzere kazara iğne batması yaralanmaları.
Kimler risk altında?
- Çok partnerli bireyler
- Homoseksüel bireyler
- Seks İşçileri
- Damar içi uyuşturucu bağımlıları
- Korunmasız cinsel münasebette bulunanlar
- Cinsel taarruza uğrayanlar
- HIV enfeksiyonu olan hastaların cinsel partnerleri
- Dövme/Piercing uygulamaları
- Annesi HIV enfeksiyonu olan yeni doğanlar.
Yukarıda bahsedilen risk kümesindeki hastaların HIV tanısı açısından tetkik edilmesi kıymetlidir. Erken tedaviye başlanması hastalığa bağlı fırsatçı enfeksiyon ve kanser oluşumunu engellemektedir. Bulaş yollarından en kıymetlisi cinsel yol olup kondom kullanımı hayat kurtarıcı olmaktadır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
